Tientallen miljoenen euro’s betalen studenten en oud-studenten aan boetes als ze vergeten hun ov-studentenkaart op tijd stop te zetten. Die boetes zijn de Tweede Kamer een doorn in het oog. 

Na allerlei debatten, Kamervragen en moties kwam er een onderzoek naar de technische mogelijkheden om de ov-studentenkaart automatisch stop te zetten. En hoewel het nieuwe kabinet de boetes gaat aanpakken, beantwoordde het rapport afgelopen najaar toch niet alle vragen.

Waarom gaan studenten niet op rekening rijden, vroeg GroenLinks bijvoorbeeld, zoals bij de ‘businesscard’ die de NS aanbiedt aan zakelijke klanten. De rekening volgt achteraf, zodat je ook makkelijk kunt bepalen of iemand nog gratis mocht reizen of niet. Dan zijn boetes nergens meer voor nodig. En dat is geen toekomstmuziek, benadrukte GroenLinks, want die technologie is er dus al.

Privacy

Maar dat ziet Onderwijsminister Ingrid van Engelshoven anders. Het zou zomaar drie tot vijf jaar kunnen duren voor deze technologie beschikbaar komt voor alle studenten en misschien zijn er dan al betere mogelijkheden. Studentenorganisaties zouden bovendien geen voorstander zijn van zo’n kaart.

Dat laatste klopt, bevestigt voorzitter Rhea van der Dong van het Interstedelijk Studenten Overleg. Het ISO ziet problemen met de privacy van studenten en vindt het ook geen goed idee om studenten achteraf rekeningen te sturen.

Intussen werkt het openbaar vervoer op aandringen van de politiek aan een slimmer gebruik van de blacklist, de lijst van geblokkeerde ov-kaarten waarmee reizigers niet meer kunnen inchecken. Die lijst mag niet te omvangrijk zijn, anders duurt het inchecken te lang. NS werkt wel aan een proef met ‘onbeperkte’ capaciteit van de blacklist, maar volgens de minister zijn de uitkomsten van die proef er nog niet.

Enig wantrouwen wekt dit misschien wel, want de ov-bedrijven hebben de afgelopen jaren bepaald geen haast gemaakt met technische verbeteringen. Ze leken de torenhoge boetes prima te vinden. Bij de komst van de ov-chipkaart hadden ze nog beloofd dat de boetes zouden verdwijnen en het ‘studentenreisrecht’ automatisch stopgezet zou worden, bleek afgelopen september uit een reconstructie van het HOP. Maar sindsdien gebeurde er weinig meer en pleitten de vervoersbedrijven zelfs voor een verhoging van de boetes.

Prikkel

Hebben ze eigenlijk wel een prikkel om het probleem op te lossen, wilde D66 dan ook weten. Volgens de minister wel. De vervoersbedrijven zouden “uiteraard zoveel mogelijk misbruik en fraude door reizigers willen voorkomen”. En zodra een of meer vervoersbedrijven technisch in staat zijn om alle verlopen ov-studentenkaarten op een zwarte lijst te zetten, dan zal het prompt gebeuren.

Hoeveel van die ov-studentenkaarten worden er nu eigenlijk stopgezet via die blacklist, vroeg de VVD zich af. Maar de onderzoekers willen de exacte getallen niet geven “omwille van fraudebestendigheid”. “Ik kan uw vraag dan ook niet beantwoorden”, zegt de minister.