Bed, beeldscherm en koelkast; voor veel studenten zagen de dagen er tijdens de lockdowns zo uit. Weinig contact met vrienden en studiegenoten, en onderwijs via het beeldscherm. Cursor sprak eerder met toentertijd eerstejaarsstudente aan de TU/e Laure Vissers. De Psychologie en Techniek-student was het thuiszitten zo zat, dat ze een brief stuurde naar demissionair premier Rutte waarin ze opriep om scholen zo snel mogelijk te openen. Zij en een aantal andere studenten vertelden Cursor dat hun stemming en motivatie daalden door het thuiszitten. “Jonge mensen moeten kunnen uitgaan en experimenteren met ervaringen die horen bij het volwassen leven. Dat alles stillag, heeft bij behoorlijk wat jongeren tot grote psychische problemen geleid”, vertelt Anita Kraak van het Nederlands Jeugd Instituut in de Volkskrant.

Antidepressiva

En dat laten de cijfers van het CBS ook zien. Begin 2020, vlak voor de eerste lockdown, zat zo’n twaalf à vijftien procent van de jongeren niet lekker in zijn vel. Een jaar later was dat zo’n tien procentpunt hoger. In andere leeftijdsgroepen is het verschil kleiner. Daarbovenop komt uit onderzoek van het Nivel (Nederlands Instituut voor Onderzoek en Gezondheidszorg) naar voren dat in de tweede lockdown (die in december begon) huisartsen vaker antidepressiva hebben voorgeschreven aan jongeren van 15 tot en met 24 jaar. Het aantal lag in vergelijking met 2019 (voor de coronacrisis) bijna acht procent hoger.

Meer aandacht

Huisartsen schrijven over het algemeen niet meteen medicatie voor als iemand psychische klachten heeft. Dat er nu een stijging te zien is, toont volgens het Nivel aan dat er sprake was van "ernstige en langdurige problematiek". Hoogleraar ontwikkelingspsychologie en puberbreinexpert Eveline Crone van de Erasmus Universiteit Rotterdam trok al eerder aan de bel over de emotionele toestand van jongeren. Crone deed het afgelopen jaar onderzoek naar de effecten van de coronapandemie op jongeren. “We moeten meer aan jongeren denken in deze hele crisis. Je moet ze niet alleen tips geven over hoe ze uit hun dip kunnen komen, maar ook voorzien in de behoefte die zij hebben om bij te dragen aan de samenleving. Betrek ze erbij, dat is heel erg belangrijk", zei ze tegen de NOS. Kortom, er is wel degelijk iets aan de hand onder een grote groep jongeren die zich neerslachtig voelt door de coronamaatregelen en daar moet meer aandacht voor komen.

Studentenwelzijn

Hoe is de situatie aan de TU/e? Eerder schreef Cursor over de effecten van de eerste intelligente lockdown. Dit was eind 2020. Uit een onderzoek dat de TU/e opzette in samenspraak met de Universiteit Twente en de Universiteit Utrecht kwam naar voren dat de coronamaatregelen geen significant effect hadden op het studentenwelzijn. Ook was er geen sprake van een toename van geestelijke gezondheidsproblemen. Maar hoe is de situatie na de tweede lockdown van begin dit jaar? Marloes Hartman-Timmermans, studentpsycholoog aan de TU/e, vertelt: “Wij zien ongeveer vijf procent van de studentpopulatie per jaar. Dat houdt in dat we zeker één gesprek hebben gevoerd met een student.” Hartman-Timmermans herkent de signalen dat de tweede lockdown er harder heeft ingehakt dan de eerste onder studenten, maar: “Wij zien geen grote toename van bepaalde soort klachten. De meeste studenten blijven komen met klachten zoals stress en angst. Tijdens de tweede lockdown was dat dus ook nog steeds het geval.”

Beperkte capaciteit

Wat wel meespeelt is dat de studentpsychologen geen volledig beeld hebben van alle studenten aan de TU/e die met klachten kampen. “Wij hebben natuurlijk ook maar een beperkte capaciteit. Een deel wordt door ons opgevangen, maar een ander deel van de studenten die om hulp vraagt, wordt door een andere instantie via de huisarts geholpen. Stel wij zouden er een collega bij hebben gehad, dan zou het zo maar kunnen zijn dat we meer afspraken zouden hebben gehad het afgelopen jaar.” Toch was er enige tijd geleden flinke kritiek op de wachtlijsten waarmee de studentpsychologen te maken hadden. Eind 2019 trok personeelsfractie (PUR) aan de bel. Het zou zeker 26 dagen duren voordat een student terecht kan bij een studentpsycholoog. Het toegenomen aantal studenten en de wachttijden bij de GGZ werden als reden aangedragen. Dergelijke lange wachtlijsten zijn er nu niet geeft Hartman-Timmermans aan.

Vooruit kijken

De studentpsycholoog verwacht dat zorgaanvragen de komende tijd sowieso minder gaan worden. “Er kan nu veel meer dan aan het begin van het jaar. Studenten kunnen weer fysiek afspreken en dat kan al veel helpen als je je even neerslachtig en eenzaam voelt.” Hartman-Timmermans wil benadrukken dat het belangrijk is positief te blijven en ons te richten op wat weer wel kan. “Studenten kunnen weer fysiek colleges bijwonen. Dat scheelt al heel veel.”

Heb je zelf hulp nodig?

Heb je zelf behoeft om met een studentpsycholoog te praten? Ga dan naar deze pagina om een afspraak te maken of bel met je huisarts. Mocht de huisarts in het weekend niet aanwezig zijn, dan kun je contact opnemen met de huisartsenpost via 088 876 5151. In alle andere gevallen van nood kan altijd contact opgenomen worden met 112.