En zo zit Erik Geelen vol feitjes en anekdotes over de geschiedenis van de huidige TU/e. Hij begon in 1987 als medewerker van de universiteitsbibliotheek en is zich sindsdien steeds meer gaan specialiseren in beeldarchivering. Hij weet dus precies hoe de aanblik van de campus door de jaren heen is veranderd.

Voor alle foto's in het artikel geldt: klik om te vergroten.

Hoofdgebouw

De bouw van Atlas, destijds heel sec het Hoofdgebouw genaamd, begon iets later dan die van de hallen. Premier Willem Drees reisde in oktober 1958 hoogstpersoonlijk af naar het zuiden om de eerste heipaal de grond in te drijven. Ook de architectuur van dit gebouw was vernieuwend, vertelt Geelen. “Er waren destijds in ons land nog nauwelijks hoge gebouwen met bijna volledig glazen wanden – de zogenaamde vliesbouw. Het Hoofdgebouw was een van de eerste na de Van Nelle Fabriek en het Beursgebouw, beide in Rotterdam.”

“Omdat vliesbouw zo nieuw was, heeft er verderop eerst een proefgebouwtje gestaan. De stormbestendigheid van de glazen wanden werd getest door daar een vliegtuigmotor met propeller op te richten.” In 1963 werd het Hoofdgebouw in gebruik genomen. Na renovatie werd het tot Atlas omgedoopte gebouw in 2019 heropend, als het duurzaamste onderwijsgebouw ter wereld.

Auditorium

Wie het betonnen interieur van Atlas bekijkt – de indrukwekkende pilaren en de hoekig-geometrische omlijsting van het plafond – ziet onmiskenbaar de kenmerken van het brutalisme. De imponerende, bijna dreigende betonbouw van deze wederopbouwstroming zien we ook terug bij het Auditorium, niet alleen aan de binnenzijde, maar ook in het exterieur. Des te moeilijker is het voor te stellen dat op de plek van dit ‘beest’ vroeger de pittoreske Woenselse Watermolen stond.

Een watermolen heeft stromend water nodig, en daaruit volgt dat de Dommel vroeger een andere loop had. Die moest een stukje naar het westen opschuiven om meer ruimte te creëren voor de campus. Op een oude foto toont Geelen hoe grondverzetmachines van Amerikaanse makelij de nieuwe bedding uitgraven.

“Het Auditorium kwam er in 1966, toen bleek dat de studentenaantallen harder groeiden dan gedacht.” Aan de overzijde van de Dommel herinnert een monument aan de vroegere watermolen, wijst Geelen. “Er zijn verschillende originele onderdelen van de watermolen in verwerkt, waaronder een molensteen.”

Energie

De wandeling leidt langs Gemini, het voormalige W-hoog dat omstreeks 1970 is gebouwd. Het gebouw heeft altijd werktuigbouwkundigen gehuisvest. “Het staat als volgende op de lijst voor renovatie.” Ertegenover, midden op de Groene Loper, staat Ceres. Het gebouwtje wordt geflankeerd door de zeventig meter hoge bakstenen schoorsteen die een herkenningspunt vormt op de campus, en een ‘lollyvormige’ toren die voor wateropslag diende.

“In Ceres is nu het Institute for Complex Molecule Systems gevestigd, maar dit was vroeger het ketelhuis, van waaruit de gebouwen op de campus werden verwarmd.” Geelen wijst naar het zuiden, richting de Professor Doctor Dorgelolaan – vernoemd naar de eerste rector van de TH: “Zie je die rij van vier schoorstenen op het dak? In dat gebouw, Athene, was vroeger een kleine kernreactor gevestigd. Die diende puur voor onderwijsdoeleinden, maar was eind jaren zestig een paradepaardje van de universiteit.” Korte tijd later, in de jaren zeventig, veranderde de reputatie van kernenergie en kwamen er massale protesten zoals in Doodewaard. “De reactor is later ontmanteld. Het stralingsniveau wordt nog gemonitord.”

Wonen op de campus

Het idee van een wooncampus, waar studenten niet alleen onderwijs krijgen maar ook wonen, is iets van de laatste kwart eeuw, aldus Geelen. Waar verbleven die studenten dan eerst? “Ze woonden bijvoorbeeld in bij een hospita, maar je kent misschien ook het verhaal over de naamgeving van het Limbopad? Vooral studenten uit Limburg bleven thuis wonen en kwamen dagelijks in groten getale vanaf het station over dat pad naar de campus gewandeld.”

De laatste jaren zijn twee woontorens verrezen op de campus. In 2016 trokken de eerste huurders in de nieuwbouwflat Aurora en het onderwijsgebouw E-hoog, van Electrical Engineering, werd in 2017 heropend als de woontoren Luna. Aan de noordoostelijke rand van de campus, waar het Paviljoen stond, komt nog meer nieuwbouw: twee torens met in totaal 735 woningen. Maar het is bouwen tegen de bierkaai: de kamernood onder studenten blijft nijpend, zeker nu een steeds groter aandeel van de studentenpopulatie bestaat uit internationals, die niet kunnen pendelen.

De toekomst

De TU/e ligt – voor zo’n jonge campus – heel dicht bij het centrum van de stad. Tegelijkertijd is ze er door het treinspoor ook juist van afgesneden. De gemeente en de universiteit hebben altijd geworsteld met die paradox, weet Geelen. “Eindhoven heeft het stadscentrum altijd willen uitbreiden naar de noordzijde van het station, maar is daar nooit in geslaagd. De universiteit heeft stappen gezet om het studentenleven voor een deel naar het stadscentrum te verplaatsen: de gezelligheidsverenigingen zijn vanuit de Bunker verhuisd naar stadspanden.”

De Bunker (1967), nog zo’n brutalistische mastodont, is nu het fundament van een nieuwe woontoren aan de John F. Kennedylaan, met uitzicht over de campus. En er zijn grootse plannen voor meer hoogbouw aan de noordkant van het station, met als pronkstuk de Kathedraal, een dubbele woontoren met een houten constructie. Met al die nieuwe bewoners moet het gek lopen als de levendigheid van het centrum uiteindelijk niet toch het spoor zal oversteken.

En ook de TU/e heeft grootse plannen: als de schaalsprong werkelijkheid wordt, moeten al die extra studenten ook onderdak krijgen. De eerste ruwe schetsen voor drie nieuwe gebouwen op de campus worden momenteel gemaakt, maar ook uitbreidingen naar de High Tech Campus en de Automotive Campus in Helmond behoren tot de opties. Kijk nog maar even goed om je heen op de campus, want over enkele jaren ziet die er misschien weer heel anders uit.