Internationals willen meer aandacht, meer checks en eenvoudigere toegang tot de zorg. “Ik ben er hier nog nooit in geslaagd snel een afspraak te maken. Soms fiets ik naar de praktijk en onderhandel ik daar om een ​​consult te krijgen, alsof ik zaken doe”, vertelt Velichka Georgieva, sportinstructrice bij het Studentensportcentrum.

Verschillende culturen beleven ‘ziek zijn’, anders. Waar Nederlanders iets een tijdje aankijken en dan pas naar een dokter gaan, zijn veel andere culturen gewend sneller in te grijpen met medicatie omdat bijvoorbeeld de griep als ernstiger wordt gezien. Niet per se fysiek, maar wel als gevolg voor werk of studie bijvoorbeeld. Daaruit ontstaat frictie bij onze terughoudend wat betreft checks, medicatie en preventief onderzoek.

Dat voelde de Braziliaanse Bárbara Dias ook: “Mijn moeder stierf aan borstkanker en vlak nadat ik hierheen verhuisde, kreeg ik een zeer scherpe pijn in mijn borst. Mijn vader schrok en vroeg de dokter om een controle. De dokter sprak alsof mijn vader totaal onredelijk was. En ik verzeker je dat hij dat niet was. Hij vroeg netjes om een check-up, verhief nooit zijn stem. Hij stond bij mijn moeders zijde tijdens haar behandeling, dus hij kent de symptomen heel goed. En de dokter was zo afwijzend. Ik vond dat heel onbeleefd.”

Dokter Dalinghaus merkt bij praktijk Lidwina in Eindhoven ook de internationalisering van de regio: “Je ziet meer mensen met een andere culturele achtergrond en andere ideeën over gezondheidszorg. Dat merk je aan bepaalde vragen en verwachtingen. Internationals vragen bijvoorbeeld wel eens om een uitstrijkje bij een gynaecoloog. In Nederland is dat niet het werk van een gynaecoloog. Dat vertel ik ze dan ook. Het betekent dat de huisarts vaak eerst iets moet vertellen over waarom de gezondheidszorg in Nederland anders is dan in hun land van herkomst. Een kennismakingsgesprek is daarvoor een goede start.”

“Het is belangrijk een band op te bouwen met de patiënt zodat die zulke zaken ook van mij aanneemt. Dan kun je op een gegeven moment ook het gesprek openen over andere dingen die met het leven in een ander land met een andere cultuur te maken hebben. Wij kunnen wat van hen leren, maar zij ook wat van ons. Het is de kunst om te middelen.”

Dat vindt ook Stanimir: “Het is gemakkelijk om te zeggen ‘oh, de dokters hier spreken geen goed Engels', het is ook zo dat wij internationals hier komen en geen Nederlands spreken. Ik voel me daar soms schuldig over. Ik woon hier nu vijf jaar, dus ik probeer nu echt de taal te leren. En op het werk vertel ik mijn collega's altijd om Nederlands te spreken, zodat ik mijn taalvaardigheid kan verbeteren.”

“De gewenste verbeteringen op het gebied van de gezondheidszorg zijn tweeledig: ik zou wat meer aandacht willen, grondigere checks en gemakkelijker de hulp krijgen van een specialist. Maar ook het bewustzijn van beide kanten moet beter. Dat artsen begrijpen dat internationals verschillende achtergronden en andere gewoonten hebben. En dat internationals meer kennis krijgen over hoe Nederlanders naar de dokter gaan en hoe het systeem werkt. Ook over verzekeringen en wat gedekt is, wat niet, hoe het eigen risico en de eigen bijdrage werken, et cetera.”

Georgieva: “De artsen zelf zijn beleefd en aardig in mijn ervaring. Helaas had ik een aantal keer te maken met taalbarrières die het problematisch kunnen maken. Bijvoorbeeld met mijn oorpijn. Daar kreeg ik een neusspray voor. Dat was niet logisch voor mij, want mijn neus zat helemaal niet verstopt. De dokter kon in het Engels niet goed uitleggen waarom ik de spray kreeg en ik vertrouwde het niet dus besloot ik het niet bij de apotheek op te halen. Misschien als de uitleg duidelijk was geweest, dat ik dat wel gedaan had.”

Alle dokters expatproof

Dalinghaus kijkt anders naar zorgverlening aan internationals. “SGE international als praktijk voor internationals is mij bekend, maar ik geloof daar niet zo in. Ik denk niet dat je alle internationals bij elkaar in een praktijk moet zetten maar dat geld beter kunt gebruiken om alle dokters ‘expatproof’ te maken. Als de expat in zijn of haar wijk naar de huisarts gaat, kan daar die brede welzijnsvisie makkelijker tot uiting komen. Ik ken mijn wijk en de initiatieven. Dat kan weer helpen bij de lokale integratie. Bij SGE international komen expats uit heel Eindhoven naar de praktijk. Integratie is gemakkelijker dichtbij huis, liefst in de eigen wijk. Daarom zou ik liever investeren in zorg voor andere culturen in elke wijk van Eindhoven dan deze zorg te concentreren in één centrum ín de stad. Maar de patiënt kan daar zelf een keuze over maken.”

Hazenberg vond het belangrijk om te kijken of de inspanningen van SGE international ook vruchten afwerpen. “Het onderzoek uit Den Haag hebben wij uiteindelijk in onze praktijk herhaald, met de kanttekening dat het slechts om 200 deelnemers en één dokter ging, maar het gaf toch hoopvolle resultaten. 72 procent van de respondenten gaf aan vertrouwen te hebben in onze huisarts.”

Georgieva: “Ik hoorde op school dat de EU health card van thuis hier ook geldt, maar alleen voor noodsituaties. Dus besloot ik om een Nederlandse zorgverzekering af te sluiten voor het geval er iets zou gebeuren. Voor internationale studenten is dit niet het eerste waar ze aan denken als ze hier zijn. Ze hebben het gevoel dat ze hier slechts een tijdje zullen zijn en geen Nederlandse verzekering nodig hebben. Maar het is riskant, als je iets nodig hebt en het is geen noodgeval, is het niet mogelijk. Ik heb een Nederlandse verzekering afgesloten en het proces is nu veel eenvoudiger. En als student krijg je toch de zorgtoeslag, dus het is niet zo duur.”

Spreekuur voor vragen

De TU/e werkt voor verzekeringen samen met AON. Paul Dekker is verzekeringsadviseur bij AON en houdt wekelijks een spreekuur waar internationals terecht kunnen met hun vragen. “Ik krijg op mijn spreekuur voornamelijk PhD- en PDEng-studenten. Die zijn hier aan de universiteit verbonden als medewerker en daarom verplicht zich in Nederland te verzekeren voor gezondheidszorg. Voor studenten ligt dat anders. Europese studenten hebben hun EU health card die hier in Nederland geldig is voor spoedeisende zorg en eerstelijnszorg, zoals de huisarts. Maar voor tweedelijnszorg (doorverwijzing van huisarts naar specialistische zorg, red.) geldt die niet. Dat is planbare zorg en afname daarvan zou alleen mogelijk kunnen zijn als de (buitenlandse) ziektekostenverzekeraar hiervoor een akkoord/machtiging heeft gegeven.”

“Voor niet-EU studenten is er een speciale studentenpolis. Die biedt dezelfde dekking als de EU health card. Voor Nederlandse studenten is er via de TU/e ook een collectieve zorgverzekering beschikbaar. Buitenlandse studenten kunnen in Nederland dus niet zomaar tweedelijnszorg gebruiken vanuit hun zorgverzekering. Als ze een (bij)baan nemen, kunnen ze een Nederlandse zorgverzekering afsluiten en vervolgens wel van die tweedelijnszorg gebruikmaken. Velen doen dat dan ook. Goed om te weten: een stage is niet geldig als ‘werk’ om je daarmee te kunnen verzekeren bij een Nederlandse zorgverzekeraar. Dat kan alleen als je stagevergoeding per uur in het totaal (mag ook samen met bijvoorbeeld een huurvergoeding) minimaal het minimumloon bedraagt.”

Kijk uit als je op reis gaat

De meest gehoorde vragen van studenten? ‘Hoe zit het als ik naar het buitenland ga?’ en ‘Hoe werkt het systeem hier?’, zegt Dekker. “Veel buitenlandse studenten zijn gewend dat het vanuit de overheid geregeld is. Hier is het eigenlijk een soort private verzekering. Daarnaast is het concept ‘eigen risico’ en ‘eigen bijdrage’ voor de meesten ook vreemd. Als antwoord op die eerste vraag raad ik studenten altijd aan een goede reisverzekering af te sluiten, of een aanvullend pakket in de zorgverzekering te nemen dat medische kosten in het buitenland volledig dekt. Als je alleen een basisverzekering hebt, dekt die de zorgkosten tegen Nederlandse tarieven." (Dit is ook nog afhankelijk van welke vorm je van de basisverzekering hebt gekozen, red.)

"De kosten in bijvoorbeeld Amerika liggen vele malen hoger dan in Nederland. Als je daar in het ziekenhuis terechtkomt, kunnen de kosten oplopen tot tienduizenden euro's, die je zelf moet betalen. Met een reisverzekering of aanvullend pakket met de juiste dekking kun je dat voorkomen. Let bij reizen in het buitenland ook op wat voor activiteiten je daar onderneemt en welke activiteiten worden gedekt door je (reis)verzekeraar. Je polis vermeldt deze informatie. Het kan bijvoorbeeld zijn dat ‘bergwandelen’ als een gevaarlijke sport wordt aangemerkt en je daarvoor niet gedekt bent als er iets misgaat. Kijk de polis dus goed door voordat je op reis gaat.”

Nieuw in Nederland en je wordt ziek? Dan is een goede voorbereiding het halve werk:

• Kijk al bij je aankomst in Nederland naar verzekeringen. Op dat moment denk je wellicht dat je dat kunt skippen omdat je ze op dat moment niet nodig hebt. Maar als je ziek wordt, kan het echt problematisch zijn als ze ontbreken. Natuurlijk krijg je noodzorg zoals bij een ongeluk. Men is in Nederland verplicht je te helpen op de eerste hulp, ongeacht je verzekering.
   
• Maar je kunt ook denken aan tandartszorg, of tweedelijns zorg zoals psychologische ondersteuning. Dat wordt niet zomaar vergoed met een buitenlandse zorgverzekering. De keuze tussen een natura of restitutie-verzekering bepaalt je keuzevrijheid en er zijn allerlei regels betreffende vergoedingsverschillen vanuit een basisverzekering en een aanvullende verzekering. Tandzorg wordt bijvoorbeeld niet standaard vergoed en veel behandelingen kennen een eigen risico.
   
• Schrijf je in bij een huisarts zodra je je woonruimte en verzekering hebt geregeld.
   
• Overweeg een praktijk gericht op internationals zoals SGE International. Daar krijg je meer tijd, spreken de behandelaars Engels en is men bekend met vragen die frequent voorkomen onder internationals.
   
• Schrijf je ook in bij een apotheek zodat de huisarts een recept daarheen kan sturen.
   
• Bewaar bonnetjes van medicijnen bij de apotheek en maak er liefst direct een foto van. Soms moet je deze indienen om ze vergoed te krijgen.
   
• Vertrouw erop dat onze dokters en specialisten ook zeker hun kennis en ervaring op orde hebben, ook al hangen er geen diploma’s aan de muur en dragen ze niet allemaal een witte jas. Ons zorgsysteem staat op nummer 1 in Europa volgens de Euro Health Consumer Index (EHCI).