Een balletje kan soms raar rollen. Ook in het Philips Stadion. Hoog in een van de businesslounges komt een aantal jaren geleden de samenwerking tussen PSV en de TU/e op stoom. Voetbaldirecteur Toon Gerbrands en bestuursvoorzitter Jan Mengelers vinden het hoog tijd om de sportieve ambitie en wetenschappelijke kennis te bundelen tot een succesvolle combinatie. Eendracht maakt macht.

De landskampioen wil graag successen aaneen rijgen en staat daarom open voor ieder stukje innovatie dat kan helpen. De club heeft in dat opzicht geluk, want in de Brainportregio zijn meer dan genoeg slimme partners. Mathias Funk van Industrial Design (ID) en Luc van Agt van PSV vormen de voorhoede van deze nieuwe samenwerking. Funk: “PSV ziet onze faculteit als een interessante partner omdat we niet alleen onderzoek doen, maar ook toepassingen maken die je daadwerkelijk kunt gebruiken.”

Spiegelschrift

Funk: “We moesten, binnen de ethische grenzen, eerst stress opbouwen bij de spelers. Dat is nog niet zo eenvoudig. We gaven deelnemers een gameconsole met een lastig voetbalspelletje, maar daar werden ze vreemd genoeg heel relaxed van. We zijn toen overgestapt op standaardmethodes, zoals het schrijven of tekenen in spiegelschrift. Daarbij moeten de hersenen elke beweging corrigeren die je hand maakt. Zodra we stress constateerden, mocht een proefpersoon de Mindroom in.”

Met nulmetingen en daaropvolgende stresstesten in de proefopstelling zijn allerlei data verzameld. Funk: “Het lichaam is geen machine. Ieder mens reageert anders op stress en dat is moeilijk te vangen in algemene termen. Dus hoe bereken je de hardware-parameters en de curve die aangeeft hoeveel je hartslag varieert? Daar wordt het voor ons pas interessant. Het bouwen van een brug tussen machine en mens is namelijk precies het vlak waar Industrial Design werkt.”

Kennis aanboren

Een vlak waar ook PSV nog meer progressie verwacht te boeken. Van Agt: “We zitten middenin een hoog technologische regio en werken samen met prominente partners zodat we van elkaar kunnen leren. Samen met Fontys (IT en Sporthogeschool), Sint Anna Ziekenhuis (Topsport, Sportgeneeskunde en Sportgezondheidszorg), GGZ Eindhoven en Kempenhaeghe zoeken we naar dingen die helpen om onze spelers te verbeteren. Zo hebben we een zeer geavanceerd trackingssysteem met een aantal varianten ontwikkeld om onze spelers op het veld te volgen, te meten en hun prestaties te analyseren.”

Van Agt ziet vorderingen, maar is nog niet tevreden. “Er zit enorm veel kennis in de regio, maar hoe krijgen we dat goed aangeboord? We willen de samenwerking met de TU/e verbeteren en versnellen. Helaas komen onze agenda’s in tijd niet overeen. Onze zomerstop valt bijvoorbeeld samen met de tentamenperiode in het onderwijs. De stagecycli van studenten is totaal anders dan wij willen. Dat moet je op elkaar af zien te stemmen en in een andere vorm gieten. Liever geen onderwijsproject gekoppeld aan een hoogleraar want die worstelt met hele andere zaken, zoals financiering en lesgeven. We zien meer in studentenprojecten met een multidisciplinaire aanpak. Dat werkt erg sterk, hebben we gemerkt.”

Behalve het verbeteren van spelers, richt PSV de aandacht ook op het eigen Philips Stadion. De club streeft naar het ideale plaatje waar duurzaamheid, de beleving van de fans en zelfs het voetbalgras een positieve groei vertonen. Van Agt: “PSV is als Field Lab in het leven geroepen in ons eigen voordeel, maar ook met de opdracht om dat te laten uitwaaieren naar de breedte.”

Uiteraard rijst de vraag: wat kost ie? “Ik hoop de eerste exemplaren einde 2019 te verkopen en vermoed dat de early adopters er tussen de 150 en 200 euro voor over hebben. Mocht hij eenmaal voet aan de grond krijgen, dan kan ik door schaalvergroting de kostprijs omlaag brengen”, zegt Van Groen. Hij heeft hoge verwachtingen. “Stressbestrijding is booming. We leven in een 24-uurs economie en krijgen voortdurend prikkels te verwerken. Mensen voelen vaak de behoefte om zichzelf in een ruststand te zetten maar weten niet goed hoe.”

Nieuwlichterij

Jeugdspelers van PSV gaan komende maanden meedoen aan de gebruikerstesten. Van Agt: “We weten dat stress een negatieve invloed heeft op de prestaties van een speler. Die hindernis willen we wegnemen. De Powerstone kan daarbij helpen. Een speler leert ermee stress herkennen en kan gericht oefenen om die weg te nemen. Als hij daar eenmaal in bedreven raakt, kan hij later ook op het voetbalveld zonder apparaatje zijn stress onder controle krijgen.”

Volgens hem kijkt de traditionele voetbalwereld argwanend naar dit soort nieuwlichterij. Van Agt maakt zelf ook een voorbehoud. “Het kán een hulpmiddel zijn om de ontwikkeling van spelers te bevorderen en zijn prestaties te verbeteren. Maar het staat vast dat we zonder dit soort innovatie niet zo ver waren gekomen als we nu zijn. Vroeger kon je wielrenners en hardlopers in een lab testen op een hometrainer of loopband. Voor andere sporten zoals voetbal ging dat niet. De afstand tussen lab en sportveld is verdwenen dankzij de technologie. Je ziet steeds meer wetenschappelijke invloeden, zoals data-analyse, de sport binnensluipen. Beide werelden zijn langzamerhand bij elkaar gekomen maar je moet wel elkaars taal verstaan.”