Met hindernissen over de campus
Zit je in een rolstoel of zie je slecht, dan ervaar je de campus op een heel andere manier: dan blijken sommige balies te hoog en veel deuren te zwaar. En als slechtziende je weg vinden in een vrijwel grijs gebouw als Matrix is een behoorlijke uitdaging. Dienst Huisvesting, Dienst Personeel en Organisatie en de Cursorredactie wilden wel eens weten waar studenten met een functiebeperking -soms letterlijk- tegenaan lopen en namen met enkele ‘ervaringsdeskundigen’ de proef op de som. Voorzichtige conclusie: aan de TU/e is veel wél goed geregeld, maar er is nog zeker ruimte voor verbetering.
Met zichtbare moeite ploetert Diego Parrondo Ojanguren voort om via de rolstoelhelling de ingang van Atlas te bereiken. Iets over de helft wordt het de TU/e-student Operation Management and Logistics te zwaar, en zet de Spanjaard zijn rolstoel dwars om op adem te komen. Swen Klaasenbos, die ook in een rolstoel zit, gaat het wat gemakkelijker af, maar hij heeft in tegenstelling tot de Spanjaard wél spierkracht in zijn armen.
Toch heeft ook Swen, die meedoet als vrijwilliger voor Stichting Platform Gehandicaptenbeleid Eindhoven (PGE), punten van verbetering: “Die band aan de zijkant is overbodig en in dit gat hier - hij wijst naar beneden - kun je met je wiel vast komen te zitten.” Een week daarvoor kwam Simon de Waal, vrijwilliger bij diezelfde stichting, tot de conclusie dat de toegang niet te steil is, maar wel te lang. “Een liftje zou ideaal zijn.” De oprit bij Matrix blijkt makkelijker, maar daar ontbreekt bij de ingang een drukknop voor invaliden om de deur te openen.
Twee achtereenvolgende maandagen in mei testten enkele TU/e-studenten en vrijwilligers van de Stichting Platform Gehandicaptenbeleid Eindhoven de gebouwen Atlas, Matrix, MetaForum en Gemini. De eerste week gaat niet alleen Simon de Waal op pad, maar ook Celeste Troost en Dennis op ’t Roodt - beiden student Computer Science and Engineering. Celeste heeft slechts een paar meter zicht en Dennis heeft met een been moeite met lopen. De week daarop is het de beurt aan Klaasenbos en Parrondo Ojanguren.
Beide keren lopen enkele medewerkers van Dienst Huisvesting, DPO (de afdeling Arbo, Milieu, Veiligheid & Stralingsbescherming) en PGE mee. Dienst Huisvesting noteert de verbeterpunten en PGE geeft tips. De stichting inventariseert bovendien om de goede punten van deze en andere Eindhovense gebouwen op een website te zetten.
Communiceren op ooghoogte
Zowel de eerste als de tweede ronde reageren de ‘ervaringsdeskundigen’ positief op de receptiebalie in Atlas; rolstoelers kunnen goed aanschuiven en op ooghoogte communiceren en er is zelfs een uitklaptafeltje waaraan je kunt zitten en documenten op kunt leggen. De kantine-balie in Atlas is ook prima, alleen blijkt pinnen daar praktisch onmogelijk, omdat het pinapparaat te ver weg staat en niet los kan. Later in Matrix en Gemini blijken de balies daar echt te hoog; met name in Matrix kijken de rolstoelers tegen een hoge zwarte wand aan.
Zware deuren
Terug naar Atlas, waar de studenten en vrijwilligers naar de collegezaal gaan. Binnenkomen is nog niet zo gemakkelijk vanwege de zware deuren. En dát ze zwaar zijn, kunnen de PGE-medewerkers aantonen met hun pocket balance, een weeghaak. Alles tot aan een kilo trekkracht is te doen vanuit een rolstoel, maar zowel de deuren in Atlas als die in de andere gebouwen blijken die norm ruimschoots te overschrijden. Deurdrangers verwijderen of lichter afstellen zou een oplossing kunnen zijn, alleen daarmee komt de brandveiligheid weer in het gedrang. Het komt in elk geval op de inventarisatielijst van Dienst Huisvesting.
Tafeltje ontbreekt
In de collegezaal in Atlas is op de voorste rij plek voor rolstoelers, maar een schrijftafel ontbreekt. Dat blijkt ook in andere gebouwen zo te zijn. “Ik kan mijn laptop tijdens colleges nergens neerzetten”, vertelt Parrondo Ojanguren. Celeste Troost blijkt moeite te hebben met de vaak onregelmatige trappen in de verschillende collegezalen op de campus. Tekst op het bord lezen is voor haar sowieso onmogelijk, maar ze krijgt de slides per mail en Dennis helpt haar door zijn notities te delen. In deze collegezaal zijn ook ringleidingen voor slechthorenden verwerkt, vertelt Bert Verheijen, beleidsmedewerker bij Dienst Huisvesting. Nu nog vrij uitzonderlijk, maar in de toekomst worden ze vaker in nieuwe collegezalen verwerkt, verwacht hij.
Touchscreen
Tijd om de dorst te lessen? Bij de koffie- en drankautomaten op de campus kunnen de rolstoelers de koffieautomaat bedienen, maar wil je een colaatje dan is het gedeelte om de pinpas in te doen buiten handbereik. Troost zou sowieso om hulp moeten vragen, omdat zij de tekst op het touchscreen niet kan lezen. “Op steeds meer plekken verschijnen touchscreens, maar voor mij is dat totaal niet handig. Ik zou geholpen zijn met drukknoppen.” PGE-medewerker Marianne Snoeijs komt met de andere suggestie om met spraakgestuurde bediening te werken. Even later heeft ze nog een goede tip bij de lockers: om rolstoellogo’s te plakken op de lagere kastjes.
Alarm
Verder op pad, nu naar het gehandicaptentoilet. Die in Atlas blijkt, op de zwaardere deur na, prima te zijn: de ruimte is groot genoeg. Ook het alarm wordt getest, maar helaas blijft het signaal onopgemerkt door de receptionist. Ze blijkt wel een melding te hebben gehad, maar zonder geluidssignaal - dat er nog moet komen - valt die in het niet bij de andere meldingen. Als het alarm na tien minuten nog niet is uitgeschakeld, krijgt de beveiliging overigens een waarschuwing.
Later in Matrix komt wel een receptioniste toegesneld als het alarm afgaat. Minpuntje in dat toilet is dat er ook een douche naast zit, met een scherm daartussen. Door dat scherm wordt het onmogelijk voor rolstoelers om zich naast de wc te plaatsen, en zich van daaruit op het toilet te hijsen.
Contrast
Voor slechtzienden als Troost blijkt het vooral lastig om hun weg te vinden in Matrix en de hogere verdiepingen in MetaForum, en dat komt met name door het gebrek aan contrast. Er zijn te weinig kleurverschillen, waardoor ze bijvoorbeeld niet de contouren van een deur kan zien. Dat contrast blijkt ook nauwelijks op trappen te zijn aangebracht. Het voordeel voor haar van de liften in Atlas is dat daar wordt gezegd op welke verdieping je je bevindt. De studente is zichtbaar blij als ze op de eerste verdieping in MetaForum komt. “Dat voelt voor mij het meest vertrouwd, en ik weet er de weg.”
'Boem is ho en plons is nat'
Hoewel de studenten en vrijwilligers voldoende punten weten op te noemen ter verbetering, zijn ze in het algemeen tevreden over de campus en weten ze zich goed te redden, of omzeilen ze mogelijke problemen. Celeste Troost: “Ik vind dat ik mij moet aanpassen, anderen hoeven zich niet aan mij aan te passen. Rondslingerende tassen vind ik lastig, maar wat doe je eraan?” Ze heeft onder meer met hulp van Dennis op ’t Roodt haar weg weten te vinden op de campus. En ja, soms loopt het anders, maar ze staat er zelf pragmatisch in: “Tsja, ‘boem is ho’ en ‘plons is nat’.”
Ook Diego Parrondo Ojanguren had, zeker in het begin, moeite om zijn weg te vinden. Nu begint zijn dagelijkse routine met het nemen van de lift bij het Auditorium, zodat hij van daaruit de andere gebouwen via de loopbruggen of met de liften goed kan bereiken.
Vanuit en mét de doelgroep kijken
Bert Verheijen, beleidsmedewerker bij Dienst Huisvesting, kijkt tevreden terug op de rondgangen. “Door een keer door de ogen van de doelgroep te kijken, gingen bij mij ook de ogen open. Het is goed als je iets voor een bepaalde doelgroep doet, om vanuit en mét hen te kijken.” Een van de eyeopeners voor Verheijen betreft de bewegwijzering op en naar de campus - en dat gaat niet alleen op voor personen met een functiebeperking. Ook de PGE-medewerkers en -vrijwilligers bleken moeite te hebben hun weg te vinden naar en in de gebouwen. “Het is heel jammer als mensen onze faciliteiten niet kunnen vinden, we gaan intern evalueren hoe we dat kunnen verbeteren.” In een eerder gesprek noemde Verheijen ook al de moeilijk vindbare lift in MetaForum (onder de trappen) als een verbeterpunt.
Door een keer door de ogen van de doelgroep te kijken, gingen bij mij ook de ogen open
Hij noemt verder het kleurgebruik, te zware deuren en verschillende hoogtes van trappen als belangrijke elementen. Alle verbeterpunten zijn genoteerd, maar het is nog de vraag wat er aangepast kan worden. “Vooral in de bestaande gebouwen is dat niet eenvoudig. Zo’n douchescherm in Matrix weghalen is geen probleem, maar nieuwe trappen plaatsen is een ander verhaal. En als je ergens kleuren verandert, dan heeft dat gevolgen voor het hele kleurenpalet.” Nog een voorbeeld van iets dat lastig te veranderen is: “In Vertigo kun je als je in een rolstoel zit wel in de trappenhal naar een presentatie luisteren, maar je kunt niet beneden komen om een presentatie te geven. We streven naar gelijkwaardigheid in het gebruik van gebouwen, maar soms loop je tegen praktische beperkingen aan.”
Folie in Atlas
Neemt niet weg dat aanpassingen waar mogelijk worden doorgevoerd. Zo is er bijvoorbeeld folie op de glazen wanden in Atlas aangebracht, waardoor de kans wordt verkleind dat iemand er tegenaan loopt. Als het aan Verheijen ligt, wordt er sowieso zoveel mogelijk rekening gehouden met TU/e’ers met een functiebeperking in nieuwe gebouwen. “Het architectenbureau voor Atlas gaat ook aan de slag voor Gemini en Laplace. Ik wil met hen in gesprek over onder meer het kleurgebruik.” Verheijen geeft ook aan eventuele aanpassingen in het technisch handboek van de TU/e op te nemen. Dat kan bijvoorbeeld gaan over de afstelling van de deuren. Eerst worden de verbeterpunten binnen Dienst Huisvesting besproken, dan met de afdeling Arbo, Milieu, Veiligheid & Stralingsbescherming en vervolgens met de ‘governance board integrale veiligheid’.
Een ding ligt volgens Verheijen sowieso vast: Die rondgang krijgt een vervolg. “We houden dit initiatief er graag minstens een keer per jaar in.”
Bereikbaarheid, betreedbaarheid en bruikbaarheid
De TU/e hanteert de Integrale Toegankelijkheidsstandaard (ITS) voor haar gebouwen, waarin criteria staan over de inrichting van gebouwen. Gebouwen kunnen helemaal ITS-gecertificeerd zijn, maar ook deelcertificaten krijgen voor bereikbaarheid, betreedbaarheid en bruikbaarheid. Bert Verheijen laat weten dat de gebouwen Matrix en de Zwarte Doos nu geheel gecertificeerd zijn, en dat ook Atlas daar hard naar op weg is. Gebouwen met ITS-certificaten voldoen aan de strengste toegankelijkheidsstandaard, maar Verheijen benadrukt dat gebouwen die hier niet aan voldoen geen slechte gebouwen zijn.
“Het kan zijn dat slechts een onderdeel niet goed is, waardoor je het certificaat niet krijgt.” Ook andersom kan het zo zijn dat een onderdeel wel goed is volgens de ITS-normen, maar in de praktijk niet voldoet. Verheijen noemt de hellingbaan bij Atlas als voorbeeld.
Annemarie Urselmann, Manager Student Facilities bij Education & Student Affairs, laat weten dat van de nieuwe TU/e-studenten in het collegejaar 2017-2018 zo’n elf procent een beperking heeft gemeld. ‘Hiervan weten we dat zo’n zeventien procent dit doet vanwege ‘een vorm van medische omstandigheid’. We leggen de vorm niet vast, maar je kunt denken aan psychische klachten, migraine, diabetes, darmziekte, epilepsie, chronische ziektes, chronische vermoeidheid, rugklachten of een (fysieke) handicap.’ Die elf procent is ook het gemiddelde voor eerdere jaren, laat Urselmann weten. Studenten kunnen voorzieningen aanvragen, waarbij je kunt denken aan extra examentijd bij dyslexie, een speciale stoel bij rugklachten en ‘voorleessoftware’ bij slechtziendheid.
Discussie