Menig ouder verzucht wel eens dat het mooi zou zijn als zoon- of dochterlief net zoveel tijd zou spenderen aan het vergaren van kennis als aan het spelen van computerspelletjes. Nikos Paterakis, universitair docent op het gebied van elektriciteitsmarkten en optimalisatie van energiesystemen, wil met zijn BOOST-project die wensdroom in vervulling laten gaan. De komende twee jaar gaat hij een competitief spel ontwikkelen dat zijn studenten alles moet gaan bijbrengen over hoe de elektriciteitsmarkten werken, welke factoren daarbij van belang zijn en welke aspecten er invloed op uitoefenen.

“In de reeks BOOST-projecten is die van mij best een grote”, zegt Paterakis. “Postdoc Juan Giraldo Chavarriaga gaat er onder mijn leiding twee jaar onderzoek voor uitvoeren en op basis daarvan de game ontwikkelen. Er is zo’n 150.000 euro mee gemoeid. Het wordt een zogeheten serious game, wat wil zeggen dat het ontwikkeld wordt voor andere doeleinden dan enkel ter vermaak van de gamer. Het gaat bij dit spel om de interactie van bedrijven die elektriciteit produceren met de markten waarop ze die elektriciteit verhandelen. De nieuwe markten die op dit moment aan het opkomen zijn en waarbij de consument zelf energie opwekt en aan het net levert, spelen nu nog geen rol binnen dit spel.”

De traditionele elektriciteitsmarkt is dus waar Paterakis en de postdoc zich op richten, “later zullen we zeker ook die nieuwe ontwikkelingen erbij gaan betrekken”, zegt Paterakis, "maar dit wordt voor ons ook ons eerste pilotproject, dus maken we het niet complexer dan het al is.”

Avontuurlijk

Bij Electrical Engineering worden nu zowel in de bachelor- als in de masterfase op de reguliere manier vakken aangeboden waarbij kennis over elektriciteitsmarkten een wezenlijk onderdeel is. Paterakis: “Ik doe dat samen met hoogleraar Koen Kok, waarbij ik het bachelorvak voor mijn rekening neem. Daarbij moet een student zich in korte tijd veel theorie eigen maken om zo de verschillende aspecten en onderdelen van de elektriciteitsmarkt te leren kennen. Hij of zij krijgt dan opdrachten, waarbij precies de juiste stappen genomen moeten worden om de opdracht goed te kunnen afsluiten." 

Die benadering kun je onmogelijk avontuurlijk noemen en daagt de student niet echt uit, concludeerde Paterakis. "Het spel moet daar verandering in brengen. Daarbinnen krijgen studenten straks zelf de mogelijkheid om op diverse manieren energie te produceren en om die te gaan verhandelen op de verschillende platformen en handelsvloeren die daarvoor bestaan. Hoeveel energie willen ze produceren, wanneer willen ze gaan handelen, hoeveel energie willen ze verhandelen en voor welke prijs willen ze dat? Ze zijn helemaal vrij om over dat soort vragen zelf beslissingen te nemen.”

Het ultieme doel is simpel: aan het einde van het spel is degene die de meeste winst gemaakt heeft, de winnaar. “De energiemarkt is een complex geheel”, zegt Paterakis. “Afspraken kunnen zich uitstrekken over vele jaren, maar sommige beslissingen moet je nemen binnen enkele seconden. Neem de opwekking van elektriciteit met windmolens. Je moet daar afspraken voor maken die over een langere tijd lopen, maar je weet niet hoe hard de wind in die periode zal waaien en wat precies de opbrengst wordt. En hoe ontwikkelt de prijs zich, want er melden zich ongetwijfeld meer producenten van windenergie op de markt. Dus op dat vlak bestaat er veel onzekerheid. Of kijk naar aanslagen in het Midden-Oosten op olievelden, die hebben direct effect op de prijs van een vat olie. Wat doe je dan op dat moment?” Operationele en marktgerelateerde risico’s noemt Paterakis deze factoren kort samengevat.

Europese markt

De markt waarop al deze ontwikkelingen zich voordoen, is het platform dat Paterakis en zijn postdoc gaan bouwen. “De studenten zijn de participanten die in teams op deze markt gaan opereren. Hoeveel teams er meedoen en uit hoeveel personen die teams bestaan is flexibel en afhankelijk van de grootte van de groep. Als je maar tien studenten hebt, zullen we die waarschijnlijk niet opsplitsen, maar werken ze als één team en beoordeel je ze daarop.”

Er bestaan al vergelijkbare spellen op het gebied van energieproductie en -handel, maar volgens Paterakis onderscheidt zijn spel zich daarvan omdat daarin veel gewerkt gaat worden met onzekerheden en handel op korte termijn. Ook Stanford University heeft een vergelijkbaar spel, maar Paterakis zegt dat de interface daarvan niet meer echt van deze tijd is en dat dit spel zich heel nadrukkelijk richt op de Amerikaanse markt, die wezenlijk anders is dan de Europese. “En op die Europese markt zullen uiteindelijk de meeste van onze afgestudeerden terechtkomen.”

Toen Hummels merkte dat ze met Canvas vastliep, gooide ze het over een andere boeg en ontwikkelde al enkele jaren terug voor haar onderzoeksproject Learning on the move een eigen platform waarmee de externe partners ook toegang kregen tot het project. “Op dat platform konden mijn studenten activiteiten, resultaten en reflecties delen van de projecten waaraan ze werkten. Er werd een community gevormd van alle mensen die met dat project bezig waren, ieder had een eigen kaartje met daarop persoonlijke gegevens. Ook zaten er mogelijkheden in die het voor de gebruiker makkelijk maakten om naar specifieke kennis te zoeken.”

Samen met collega’s en enkele alumni van ID heeft Hummels zo’n anderhalf jaar aan dat platform gewerkt. “Maar met zelf bouwen loop je toch altijd achter de feiten aan”, zegt ze. “De technologische ontwikkelingen gaan snel en wie heeft tijd om dat allemaal bij te houden? Toen de TU/e enkele jaren terug een pilot ging draaien met Office 365 (in juli van dit jaar gingen de medewerkers van ID definitief over, red.), heb ik me daar direct voor aangemeld. Ik kwam er al snel achter dat al mijn belangrijke externe stakeholders daar ook mee werkten. Het is onzinnig om door te gaan met het bouwen van een eigen omgeving, als Microsoft met Office 365 enorm veel apps gaat ontwikkelen.”

Met haar groep werkt Hummels nu bijna anderhalf jaar met Microsoft Teams, de hub binnen Office 365 die allerlei mogelijkheden verschaft voor samenwerking. “Samen met onze externe partners kon ik teams gaan vormen, waarbij we wel werken met een gesloten systeem, zodat de participerende bedrijven en instellingen erop kunnen rekenen dat alles wat zij binnen het team delen, ook vertrouwelijk blijft.”

Maakt Hummels zich geen zorgen over mogelijke ongeoorloofde toegang door de Amerikaanse overheid tot haar bestanden nu ze werkt met Office 365, waar vorig jaar aan de TU/e en door de Nederlandse overheid nog voor werd gevreesd? In 2018 zorgde dat nog voor uitstel van de invoer van Office 365 voor de medewerkers van de TU/e. “Nee, die zorgen heb ik niet, mede omdat op hoog bestuurlijk niveau in Nederland met Microsoft afspraken zijn gemaakt. Ik heb daar meer vertrouwen in, dan bijvoorbeeld in Dropbox of vergelijkbare diensten, waarbij mensen zonder enige controle van alles met elkaar delen in de cloud.”