Zelf heb ik steeds mijn verlangen naar de oude manier van werken geuit. Mijn werk bestaat voor een groot deel uit het voeren van gesprekken met studenten. Contact maken met iemand en een vertrouwelijk gesprek voeren, verloopt voor mij beter wanneer je elkaar echt in de ogen kunt kijken en in dezelfde ruimte bent. Natuurlijk zie ik de voordelen van thuiswerken. Mijn reistijd van ongeveer twee uur per dag is weggevallen. Dat is zeker fijn.

Toch weegt dit voordeel voor mij niet op tegen de nadelen van het thuiswerken. Ik mis niet alleen het contact met studenten, maar ook met de collega's. Het overleg verloopt zoveel soepeler als je elkaar ook gewoon tegen komt bij de koffiemachine of in de gang. Dan kun je even een spontaan een idee delen en ongedwongen van gedachten wisselen. Zo kom je ook tot nieuwe plannen en bedenk je oplossingen voor bestaande problemen.

Velen zullen een andere mening hebben. Wie mist nu het reizen naar je werk of die gedetailleerde verhalen over de hond of de kat van je collega's? Ik heb laatst ergens gelezen dat we zeer waarschijnlijk onze ‘sociale vaardigheidsspier’ zullen moeten trainen wanneer we weer allemaal op onze werkplek terugkeren. Dat kan ik me wel voorstellen; waar we thuis alleen maar rekening hoeven houden met onszelf en onze huisgenoten, wordt van ons op de werkvloer verwacht dat we met al onze collega's rekening houden. Dit zal wat aanpassing van ons vereisen én waarschijnlijk extra energie kosten in het begin.

De verwachting is dat we in Nederland niet teruggaan naar een volledige werkweek in onze kantoren. Het is nu duidelijk dat er thuis misschien nog wel meer werk verzet kan worden dan in de kantoren. We hebben het drukker dan ooit en werken efficiënter dan ooit. Duidelijk is geworden dat talloze bedrijven kantoren afstoten omdat ze van mening zijn dat het ‘oude normaal’ ook het ‘ouderwetse normaal’ is geworden. Medewerkers werken voortaan vanuit huis en vergaderingen verlopen online, dus kantoren zijn niet meer nodig. Toch denk ik dat men dan iets over het hoofd ziet: sociale cohesie.

Sociale cohesie is niet iets wat zomaar ontstaat wanneer we allemaal thuis blijven werken. Volgens mij is het essentieel om als bedrijf medewerkers de kans te geven, of misschien zelfs te verplichten, om minimaal enkele dagen per week op de werkplek te werken. Een team is meer dan een groep mensen die werk verzet. De onderlinge verbinding kun je niet online tot stand brengen en ook moeilijk in stand houden. Een online quiz, workout class, gezamenlijke cursus origami of wat dan ook, is op zich wel goed voor de samenhorigheid, maar het zijn slechts vervangers voor ‘echt’ contact tussen collega's. Het echte contact vindt plaats op de werkvloer. En ik durf te beweren dat wanneer medewerkers echt contact kunnen hebben, zij ook meer werkplezier hebben. En dat is iets waar je als werkgever uiteindelijk ook profijt van hebt.