En het verlanglijstje van de gemeente Amsterdam leest als dat van een verwend kind. Ze wil mobiele camera’s in de publieke ruimte inzetten om ernstige overtredingen te registeren, waaronder -zo bleek- het op verkeerde tijdstippen buitenzetten van de afvalbak. Liever nog wil zij camera’s met naakt-scan-capaciteiten, bekend van de douane op vliegvelden.

De behoefte aan sociale controle is van alle tijden, maar de technologische vooruitgang vermindert de moeite die het kost om continu te registreren waar je bent, wat je doet en met wie. De inzet van dergelijke technologieën is vaak het verbeteren van de sociale veiligheid of het voorkomen van terreur, maar druist tegelijkertijd in tegen onze verworven grondrechten. Ze zouden slechts in uitzonderingsituaties worden gebruikt, en enkel als het doel, dat niet op andere wijze bereikt kan worden, een dergelijk middel heiligt. Enkel dus als de baten van haar inzet opwegen tegen de kosten.

Nu zijn de baten van zoiets als camerabeveiliging al moeilijk te kwantificeren, de prijs die de burger betaalt voor de inperking van zijn privacy is dat nog meer. Economen hebben geprobeerd de waarde van privacy te bepalen door na te gaan voor hoeveel geld mensen bereid zijn allerlei persoonlijke informatie te verkopen. Uit een recent onderzoek aan de Universiteit van Berkeley bleek dat privacy weinig waarde heeft: één euro om precies te zijn. Niemand heeft echter onderzocht welke effecten de moderne opsporings- en preventietechnologieën hebben op onze persoonlijke levenssfeer en autonomie. Maar de geschiedenis leert ons dat het niet prettig wonen is in een land waarvan de overheid als een Sinterklaas in zijn grote boek het doen en laten van haar burgers registreertTUssen de oren | Verlanglijstjes.