Wijnand IJsselsteijn. Foto | Rien Meulman
door

Tussen de oren | Spiegeltje, spiegeltje

21/02/2013

De kwaadaardige koningin uit Sneeuwwitje had een interessante spiegel. Niet alleen was deze spiegel in staat om een esthetisch oordeel te vellen over een vrouw, het deed dit ook altijd volkomen naar waarheid - een combinatie die bij menig man diep respect afdwingt.

Nu heb ik geen intelligente spiegel nodig om mij op maandagochtend zeven uur te vertellen dat ik niet de mooiste van het land ben, maar er zijn gelukkig interessantere toepassingen. Intelligente spiegels, inclusief camera, processor en display, worden ontwikkeld om als gezondheidsmonitor en -coach  te fungeren in de badkamer, of als kledingadviseur in de paskamer. In 2005 introduceerde Accenture bijvoorbeeld het concept van de ‘persuasive mirror’ die op basis van continue gedragsanalyse (denk aan zaken als slaap, beweging, voedingspatroon, et cetera) een digitale extrapolatie van iemands uiterlijk maakt, afgebeeld op een spiegel. Rook lekker verder en je ziet dat je gezicht er over twintig jaar grauwer en afgeleefder uit zal zien.

Ondanks het feit dat we niet altijd blij worden van wat we te zien krijgen in de spiegel -met of zonder extrapolatie naar de toekomst-, blijken we toch gehecht te zijn aan dat beeld. Net als Narcissus, het welbekende figuur uit de Griekse mythologie, hebben we allemaal een onbewuste, maar sterke voorkeur voor mensen die uiterlijk of qua gedrag op ons lijken. Zo liet onderzoek van Jeremy Bailenson, van Stanford University’s Virtual Human Interaction Lab, zien dat wanneer je zwevende kiezers in de VS een foto geeft van een politieke kandidaat die digitaal is gemixt of ‘gemorphed’ met een foto van de kiezer zelf, de voorkeur zal uitgaan naar de kandidaat die in enige mate lijkt op de kiezer, boven de kandidaat die het zonder die gelijkenis moet stellen. Ander onderzoek uit hetzelfde lab toont aan dat wanneer een virtueel karakter jouw hoofdbewegingen (met een kleine vertraging) kopieert, je zo’n virtueel karakter aardiger, competenter en overtuigender vindt.

Met het toenemende mogelijkheden van ict in het TU/e-onderwijs mogen mijn studenten zich binnenkort verheugen op een virtuele editie van hun docent, die aardiger, competenter en overtuigender lijkt dan ooit te voren. En het jeugdelixer van een morph met een twintigjarige student zal mijn schoonheid waarschijnlijk ook geen kwaad doen. Oh spiegeltje, spiegeltje...

Wijnand IJsselsteijn is hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction.

Deel dit artikel