Waarom werkt papier zo fijn? Om te beginnen start het onmiddellijk op - ik hoef niet minutenlang op knoppen te drukken of te wachten op een onlineverbinding voor mijn telefoon, tablet, of laptop. Papier eist geen noodzakelijke software-upgrades voorafgaand aan mijn leesplezier. Het display en de processor kosten geen batterij, dus geen panisch gezoek naar opladers wanneer de melding low battery verschijnt. Tijdens het lezen hoef ik geen cookies te accepteren, krijg ik geen ongevraagde updates van mijn operating system, browser, virusscanner, Acrobat reader, Flash player, enzovoorts, en ook geen pushberichten van Twitter of Facebook, nieuwe e-mailpingetjes, of Lync-calls. Gewoon even rustig een kopje koffie drinken (mét een cookie) terwijl ik in mijn krantje lees wat er op onze mooie universiteit allemaal gaande is.

Cursor: voor op de wc, in de trein, om snorretjes op te tekenen of de kachel aan te maken

Ik houd ook van de fysicaliteit van papier - het stoffelijke, tastbare karakter. De hele dag typ, klik, en swipe ik me al een ongeluk op een grote variëteit van glasplaten, en dan is het fijn om af en toe iets fysieks in handen te hebben, iets echts. Iets waaruit je een leuk stukje kunt knippen voor op het prikbord in de gang, met foto’s waarop mijn kinderen een snor en een brilletje kunnen tekenen. Een informatiedrager die gerust mee kan in bad of op de wc, maar die zich ook prima buiten in de zon laat lezen. Een krant waar je toevallig tegenaan kunt lopen in de kantine of die je terloops in de trein kunt laten liggen voor de volgende reiziger. Papier waar ik 1-2-3-4 een hoedje van kan vouwen, of waar ik desnoods de kachel mee kan aanmaken.

De paradox is dat we denken dat digitale informatie makkelijker ontsloten en beter bewaard kan worden. Op korte termijn mag dat zo zijn - op langere termijn geldt dat zeker niet. We leven in een tijdperk van digitale amnesie - de software- en hardware-systemen die onze informatie bewaren en kunnen presenteren evolueren buitengewoon snel, en zonder dat we ons voldoende rekenschap geven van digitale duurzaamheid. Zonder de systemen van weleer is ook de informatie van weleer ontoegankelijk. Het is ironisch dat we de aantekeningen van Leonardo da Vinci uit de vijftiende eeuw nog prima kunnen lezen, maar die van Marvin Minsky uit de jaren vijftig niet meer. Welke sporen laat ons huidige geschrijf, geblog en getwitter over vijfhonderd jaar na? Misschien ga ik toch nog ergens stiekem een stapeltje Cursors bewaren. Lang leve het oud papier!   

Wijnand IJsselsteijn | hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction