Tussen de oren | Oops! I dropped the lemon tart
Als ervaringsdeskundige op het gebied van fouten - van kleine schoonheidsfoutjes tot epische blunders - voelde ik mezelf vorige week vrijdag enorm op mijn plaats bij het symposium ‘Het positieve van een fout’. Een fout is natuurlijk een gelegenheid tot leren, een aanleiding voor verandering, de basis van persoonlijke groei. Yeah, right. Het stemmetje in je eigen hoofd, het stemmetje van je ouders, je leraar, of je baas tijdens het jaarlijkse R&O-gesprek, suggereren toch vaak dat het maken van fouten niet echt gewaardeerd wordt. En dat is onterecht.
Op Netflix is een prachtige serie te bewonderen - Chef’s Table - over topchefs en hun toprestaurant. Maar vooral over hoe ze aan die top zijn gekomen - met vallen en opstaan. Een van de eerste afleveringen gaat over Massimo Bottura, de topchef van het 3-sterren restaurant Osteria Francescana in Modena, Italië. De signature dish bij hen op de kaart is ‘Oops! I dropped the lemon tart’ - ontstaan uit, jawel, het per ongeluk laten vallen van de citroentaart vlak voordat deze zou worden opgediend. De eerste gedachte van de Japanse souschef die de taart in kwestie liet vallen, was om harakiri te plegen, maar Massimo zag de schoonheid van de fout, en zette het gerecht op het menu.
Carol Dweck, psychologe van Stanford University, spreekt in dit verband over een groeigerichte mindset - een mindset waarin we niet uitgaan van een gegeven talent, intelligentieniveau, of wiskundeknobbel, maar van de leerbaarheid van vaardigheden - door te oefenen, en te leren van fouten en feedback. In plaats van voortdurend te documenteren hoe goed je wel niet bent in vergelijking met anderen - en situaties te vermijden waarin dat beeld een krasje zou kunnen oplopen - kijken leergerichte mensen toch wat opener naar hun persoonlijke ontwikkeling en mogelijkheden tot groei. Op die manier is negatieve feedback geen aanleiding tot harakiri, maar een bruikbaar en positief leermoment.
Dat is natuurlijk allemaal makkelijker gezegd dan gedaan aan een universiteit waar excellentie expliciet hoog in het vaandel wappert. En waar we met zijn allen voortdurend in een kramp zitten om allerlei prestatiedoelen te halen, van studierendementen tot impact-factoren. We vergeten soms waarom we hier zijn. Niet vanwege de cijfers en de lijstjes en de prijsjes. Het gaat om leren en groeien, als mens en als organisatie. En ofschoon niet iedere fout een culinaire hit zal worden, leidt leergerichtheid wel degelijk tot betere prestaties - juist omdat het daar niet om ging. Dat is het positieve van een fout.
Wijnand IJsselsteijn | hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction
Discussie