Illustratie | Sandor Paulus
door

Tussen de oren | Ik word altijd wakker met een wijsje in mijn hoofd

08/02/2016

Met carnaval zijn we allemaal in gevaar. Nee, niet vanwege bezopen Brabanders, lallende Limburgers of handtastelijke mannen in een clownspak. Ik doel op de desastreuze ‘diersoort’ genaamd ‘de oorwurm’. Dit fenomeen, ook wel 'involuntary musical imagery' genoemd, behelst dat één of meerdere regels van een liedje zich alsmaar in je hoofd blijven afspelen. Alsmaar.

Vooral tijdens carnaval kruipen de onvrijwillige wurmpjes rond, op zoek naar een auditieve cortex om zich te huisvesten. Thuisblijven is dus een veilige optie, hoewel naar een liedje luisteren niet de enige manier is om een oorwurm op te lopen… HEB JE EVEN VOOR MIJ? Inderdaad, als je de titel van een nummer leest, is de oorwurm snel binnennnnnnnn! Tegelijkertijd kan het oplezen van zo’n titel ook een remedie zijn voor een reeds rondkruipende oorwurm.

Wat veroorzaakt dit alles? De precieze werking van de oorwurm is niet helemaal bekend, maar het hangt af van de muziek zelf, de persoon en de bezetting van iemands werkgeheugen. Zo lijkt het erop dat simpele melodieën met een kenmerkende haak blijven hangen, zeker als er een ongebruikelijk ritme in zit. Zo zit er in Bauers Heb je even voor mij? - sorry hiervoor - een Zuid-Amerikaanse drumpartij waar westerlingen vatbaar voor zijn. 

Het ligt niet alleen aan de muziek. Het blijkt dat zo’n 95 procent van alle mensen last kunnen hebben van een oorwurm, waarbij het ‘risico’ afhangt van je leeftijd, emotionele stabiliteit, geslacht en muzikaliteit - jonge, neurotische, vrouwelijke muzikanten hebben veelal langer last van een repeterend deuntje. Ook blijkt dat de oorwurm samenhangt met mentale controle - de baas zijn over je gedachten helpt, bijvoorbeeld je vermogen om andere dingen te visualiseren.

Dit is gelijk een mogelijke remedie: iets visualiseren of ergens diep over nadenken. Op die manier houd je je werkgeheugen bezet en is de kans aanwezig dat de oorwurm wordt verbannen. Op een vergelijkbare manier blijken kaakbewegingen ook helend te werken: een studie suggereerde onlangs dat kauwgom kauwen het aantal oorwurmen vermindert, zoals het ook andere cognitieve en perceptuele processen kan verstoren.

Dit is meteen ook het enige advies dat ik kan meegeven. Mocht je nou echt carnaval willen gaan vieren, neem dan een kauwgompje mee - voor de ander én jezelf.

Alain Starke is promovendus bij Human-Technology Interaction

Deel dit artikel