Als je dit herkent, ben je niet alleen. Dit fenomeen heeft zelfs een eigen naam: het Tetris-effect. Het eerste wetenschappelijke onderzoek hiernaar werd uitgevoerd door een psychiater uit Harvard, Robert Stickgold, die geïnteresseerd was in de oorsprong van hypnagoge hallucinaties - dat zijn de beelden die we soms zien tijdens de schemerfase tussen waken en slapen. Hij liet studenten urenlang Tetris spelen, en jawel, men zag vallende blokjes tijdens de halfslaap.

Interessant was dat hij ook een aantal patiënten met een geheugenstoornis liet meedoen aan het experiment. Ofschoon zij zich niets meer konden herinneren van het feit dat ze Tetris hadden gespeeld, rapporteerden ook zij zwevende en draaiende blokfiguurtjes. Zelfs zonder expliciete herinnering kunnen activiteiten uit je dagelijks leven je dromen beïnvloeden.

Recent onderzoek uit ons eigen Game Experience Lab laat zien dat games niet alleen tijdens de halfslaap hun sporen achterlaten. We hebben gesproken met mensen die regelmatig World of Warcraft speelden, en we zagen dat elementen uit die game-wereld ook terugkwamen in hun dagdromen, fantasieën, hun alledaags taalgebruik, associaties met geluid en muziek, en ook in hun waarneming van de alledaagse omgeving. Eén proefpersoon associeerde de richtingsbordjes die her en der op de TU/e campus staan met de bordjes die in het spel de richting van Stormwind en Ironforge aangeven. Toegegeven, Stormwind en Ironforge klinken een stuk spannender dan MetaForum, Flux of Atlas.

Het Tetris-effect gaat natuurlijk niet alleen op voor gamers. Computerprogrammeurs dromen van code, wiskundigen van algoritmes en muzikanten van muziek. Iedere activiteit waarmee we betrekkelijk monomaan en langdurig bezig zijn, laat zijn sporen achter in ons brein en kleurt op die manier onze ervaring van de wereld.

We lijken vooral gevoelig te zijn voor een ‘instant replay’ wanneer we ons brein even in zijn vrij hebben gezet - tijdens halfslaap, meditatie, dagdromen of gewoon wanneer we wat voor ons uit zitten te lummelen. Weet je meteen ook waarom je, tijdens dat saaie college laatst, de Health Status Bars boven de hoofden van je medestudenten zag teruglopen.

Wijnand IJsselsteijn | hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction