[de; m; meervoud empathieën] Identificatie met en begrip voor de situatie, gevoelens, en motieven van de ander.

In de psychologie is altijd veel aandacht geweest voor de bereidheid van mensen elkaar te helpen. Het is één van de weinige fenomenen die daadwerkelijk ook regelmatig als echte gedragsmaat worden genomen - dus niet gemeten met een subjectieve vragenlijst, maar gewoon objectieve harde tellingen. Sommige mensen zijn empathischer dan anderen, voelen meer met de ander mee en zijn dan ook meer bereid iets op te offeren voor een ander. Maar invoelen met een ander en hulpgedrag worden ook heel sterk contextueel bepaald. Uit onderzoek blijkt dat druk - bijvoorbeeld tijdsdruk - een heel grote invloed heeft op dit gedrag.

Er zijn de laatste weken helaas weer veel incidenten geweest in de pers die een toonbeeld waren van situaties waarin mensen te weinig begrip konden opbrengen voor anderen - immigratiecrisis, Brexit, Orlando. Maar we hoeven niet naar buiten te kijken voor voorbeelden. Ook op onze eigen campus ontbreekt het nog wel eens aan empathie. Zo vinden sommigen het moeilijk te begrijpen dat prijzen in kantines er voor sommigen echt toe doen - ‘voor een goeie kop koffie betaal je toch graag een eurootje meer?’ - worden fraudereglementen én beroepsprocedures almaar omslachtiger, kritieken op collega’s almaar scherper, en bleken onze Nederlandse studenten internationaal het slechtst uit de bus te komen in het welkom heten van hun buitenlandse maatjes.

Het valt niet mee je in de ander te verplaatsen, en we hebben het natuurlijk allemaal druk - te druk. Met krimpende studiebeurzen en groeiende studentenaantallen wordt dat de komende tijd ook niet minder. Maar wat als we nu eens gezamenlijk boven onszelf uitstijgen het komende jaar - we hebben de beste studies, de mooiste campus, de lekkerste broodjes worst: zullen we ook eens proberen de aardigste community van het land te worden? Zet ik mijn deur weer open als je wilt praten, nodig jij je buitenlandse collega eens thuis uit?

En ja, ik ben natuurlijk een zeur in dit stukje - of heb jij het gewoon druk?

Yvonne de Kort is hoogleraar Omgevingspsychologie bij Human-Technology Interaction