Het derde kwartaal is mijn favoriete kwartaal van het jaar. In het derde kwartaal kan ik goed lesgeven. Een grote cursus met ongeveer 200 ingeschreven studenten. Een verplicht vak dat studenten echt moeten halen en een stukje elektrotechniek dat ik essentieel acht voor hun toekomst.

Elk jaar vullen studenten - niet allemaal, maar genoeg - een enquête in met hun indruk van het onderwijs. En het is al drie of vier jaar op rij dat studenten klagen over mijn PowerPoint-dia's. Dus om ervoor te zorgen dat mijn dia's eindelijk goed genoeg zijn, heb ik een toegewijde leraar-assistent (TA) ingehuurd die al mijn dia's opnieuw heeft opgemaakt. Hij verwijderde verouderde inhoud en voegde verbeterde graphics en inhoud toe. Ik was echt blij met diens inspanning. En was trots om de nieuwe dia's te uploaden op mijn online leerpagina.

Naast de overvloed aan diamateriaal hebben we, met de hulp van dezelfde TA, alle videocolleges gecatalogiseerd en een nauwgezette inhoudstabel gemaakt, zodat studenten de videocolleges op verzoek en met zo weinig mogelijk tijdverlies kunnen bekijken door af te stemmen op de exacte minuut en de dia die ze beter wilden begrijpen. Tenslotte heb ik, om het online studeren zo gemakkelijk mogelijk te maken, video-opnames gemaakt met oplossingen voor alle >30 oefeningen die beschikbaar waren voor studenten.

Gewapend met dit gevoel van online onoverwinnelijkheid, met nog meer spannende initiatieven van studenten waarover ik waarschijnlijk binnenkort zal schrijven, was het in ieder geval voor mij duidelijk dat in de klas staan om de dia's en hun inhoud nog eens te herhalen, pure tijdverspilling was. Wat in plaats daarvan gebeurde was een interessant experiment waaraan ik en alle studenten die ervoor kozen om deel te nemen aan onze tweewekelijkse bijeenkomsten (helaas koos niet meer dan twintig procent van hen daarvoor) in verzeild raakten.

Het gebruik van PowerPoint biedt vele mogelijke voordelen. Sommigen zullen zeggen dat als je je tijd niet hoeft te besteden aan het maken van ingewikkelde tekeningen en afleidingen op het schoolbord, je als docent vrij bent om dieper op de lesstof in te gaan en je  de studenten dus een betere leerervaring kunt bieden. En het voordeel voor de studenten, die niet voortdurend dingen van het bord moeten kopiëren en aandachtig naar de docent moeten luisteren: die kunnen zich extra concentreren op onderwerpen en concepten die ze ingewikkelder vinden.

Omdat ik me comfortabel voelde om tegen de studenten te zeggen dat alles wat je moet weten al online beschikbaar is, heb ik besloten dat ik ze elke sessie een korte lezing geef - zo'n 45 á 60 minuten - van wat ik een wrap-up noem. In principe, ervan uitgaande dat zij de tijd hebben genomen om het voor het vorige college gespecificeerde materiaal door te nemen, zou ik alleen praten over de belangrijkste ideeën en concepten die het onderwerp van het vorige college zo relevant maakten. En zonder een bewuste keuze te maken, heb ik mijn laptop gesloten gehouden tijdens deze sessies.

Als gevolg van deze keuze gebeurden er twee dingen. Ten eerste was er voor de studenten een gevoel van urgentie en relevantie voor mijn gebazel. Omdat wat ik zei niet tegelijkertijd als dia achter me werd geprojecteerd of uit het boek werd voorgelezen, voelde het als echt nieuw materiaal (was niet echt zo, maar het voelde wel zo, denk ik). Het beetje dat ik gebruikmaakte van het bord, om wat basisideeën of formules op te tekenen, werd onmiddellijk gekopieerd door de deelnemende studenten. En omdat ik het (meestal) uit de losse pols deed, voelden de leerlingen dat vragen stellen duidelijk deel uitmaakt van deze ad-lib onderwijsmethode. Dus als ik iets probeerde uit te leggen wat ze niet begrepen, gingen de handen omhoog.

Ten tweede besteedde ik de meeste tijd aan het kijken naar de studenten en niet aan het kijken naar mijn slides. Nu kon ik zien wanneer ze het begrepen en wanneer niet. Ik kon voelen of ze me volgden of niet en was 'dapper' genoeg om de studenten vragen te stellen om te controleren of ze het begrepen. En omdat het tekstboek en de dia's gesloten waren, moest ik goed nadenken over wat ik wilde zeggen en hoe ik het moest uitleggen. Het was alsof ik het lesgeven helemaal opnieuw ontdekte. Het was het oude plezier van het ontdekken van de schoonheid van mijn lesmateriaal en het contact met de studenten.

Dus is PowerPoint zo slecht? De jury is er waarschijnlijk nog niet uit. Maar als je je opnieuw wilt verbinden met je studenten en je eigen cursusmateriaal, kan ik je uit eigen ervaring aanraden dat een schoolbord en een krijtje zowel jou als je studenten een veel meeslepender leeromgeving zal geven. Studies hebben aangetoond dat hoe meer modaliteiten bij het leren worden gebruikt (luisteren, zien, schrijven, enz.), hoe beter de leerresultaten.

We kunnen nog steeds PowerPoint-dia's ter beschikking stellen om na de colleges door te bladeren, maar we moeten elke minuut van de voorgeschreven 'contacturen' echt proberen dat contact te maken. PowerPoint biedt niet de middelen om contact te maken, maar creëert een kunstmatig gevoel van contact. Laten we PowerPoint achter ons laten als een middel om korte presentaties te geven waarbij geen diepgaand leren wordt verwacht, en het krijtje weer oppakken om het plezier van lesgeven (en studeren) in onze klaslokalen te herontdekken.