We zien voorbeelden van ons grensverleggend gedrag terug op alle niveaus van onze samenleving: van de technologische vooruitgangen die we lezen in onze vakbladen, tot weddenschappen in kroegen. Sport moet ook ooit als grensverleggend middel verzonnen zijn: wie kan binnen arbitraire regels het beste presteren (de meeste rondjes rennen)?

Toen ik op zoek ging naar een verklaring voor dit gedrag, trof ik onmiddellijk twee opties aan: de pessimistische blik (we zijn jaloers en willen boven elkaar uit stijgen) en de optimistische blik (wij zijn altruïstisch en proberen de mensheid te verbeteren). De ene verklaring past duidelijk beter bij sommige situaties dan de ander: niemand ziet altruïsme in een wedstrijdje bierviltjes flippen.

De neanderthaler was bescheiden in ambities

Mijn favoriete antwoord is niet per se realistischer, maar wel een stuk poëtischer: toen wij uit onze grotten stapten, kwamen wij Homo neanderthalensis tegen, een soort waarmee wij Europa voor minstens vijfduizend jaar gedeeld hebben. De neanderthaler was sterk en intelligent, maar bescheiden in ambitie: hij heeft nooit continenten overgestoken. Homo sapiens daarentegen, ondernam volstrekt willekeurige tochten over zeeën en tijdelijke landbruggen, zonder te weten wat er in de verte lag. Antropologen kunnen ons gedrag onzinnig noemen, maar ondanks alles zijn wij degenen die het als soort overleefd hebben, niet de neanderthaler.

Ik zie in ons gedrag een rusteloosheid die de neanderthaler niet bezat: een drang om uitdagingen te vinden en problemen op te lossen. Die rusteloosheid biedt voor mij een antwoord. We hebben de complexiteit van de biologie, het mysterie van de oceaan en de oneindigheid van de ruimte proberen te doorgronden, omdat we verlangen naar de horizon.