Het betoog waarmee universiteitshoogleraar René Janssen gisteren gehakt maakte van Plan S had veel weg van een cri de coeur. Het onderwerp maakt hem emotioneel. Schadelijk voor de individuele wetenschapper, die niet meer in alle vrijheid kan kiezen in welk tijdschrift hij of zij wil publiceren, en daarmee funest voor het complete Nederlandse wetenschappelijke klimaat. Dat was ongeveer de kern van zijn betoog.

Een boodschap waarvan Robert-Jan Smits, nog tot het einde van deze week de Special Envoy open access voor de EU en in die functie pleitbezorger van Plan S, met enige bezorgdheid kennis heeft genomen. Denk ik. Want reken maar dat de hele Europese wetenschappelijke gemeenschap de blik naar Eindhoven richt als Smits medio mei het stokje overneemt van collegevoorzitter Jan Mengelers. Hoe gaat hij dit heikele onderwerp binnen zijn eigen instelling aanpakken?

Duidelijkheid

Gisteren kregen Janssen en consorten, want het overgrote deel van de aanwezigen had weinig tot niets op met Plan S, tegenwerk van rector Frank Baaijens, die zei te wachten op de aangepaste versie van Plan S. Daarin moet meer duidelijkheid komen over onder meer de tijdschriften waarin gepubliceerd kan worden. Ook verwacht Baaijens  - of hoopt hij van ganser harte? - dat er wat beweging gaat ontstaan aan de kant van de wetenschappelijke uitgeverijen.

Achter in het collegezaaltje stak een jonge onderzoekster haar vinger op en zei wel wat dialoog te willen toevoegen aan de monoloog van Janssen. Zij zag kansen in Plan S en zei zeker profijt te hebben van publiceren in open access-tijdschriften. Een andere jonge wetenschapper vertelde over publiceren met gebruikmaking van blockchaintechnologie, waardoor betrouwbare peer-reviews ook zonder tussenkomst van uitgeverijen mogelijk zijn. Dat zijn andere geluiden en is zeker iets waar de dialoog tussen jong en oud intern ook over gevoerd moet worden. Want laten we ervoor zorgen dat de 's' uit Plan S nooit symbool komt te staan voor splijtzwam.