Protesteren: het resultaat van kritisch denken
Aanleiding voor deze ingezonden brief is de column van Willem Mulder van 28 mei - die over het Calimero complex. Mulder schrijft vaker kritisch over actiegroepen, maar de argumentatie in deze column is in het bijzonder kort door de bocht. Lastig te verteren van iemand die claimt zoveel om wetenschappelijke waarden te geven.
Mulder schrijft dat kritisch denken centraal hoort te staan op een universiteit. Actievoerders zijn bij uitstek mensen die kritisch nadenken over de wereld waarin we leven. Ze zetten niet alleen vraagtekens bij moreel twijfelachtige zaken, of het nu de samenwerking met Shell of Technion betreft, maar doen vervolgens ook iets met die vraagtekens. De vorm die zij daarvoor kiezen: een demonstratie.
Is dat de enige juiste vorm? Natuurlijk niet, er zijn talloze manieren iets te doen: stemmen bij verkiezingen bijvoorbeeld, een opiniestuk schrijven zoals meneer Mulder en ik doen, of simpelweg erover praten met (mede)studenten / collega's / et cetera. Het één is wat mij betreft niet beter of slechter dan het ander. Het punt is dat demonstraties – uiteindelijk – het resultaat zijn van mensen die kritisch nadenken en daar een actie aan verbinden. In dat licht is het niet gek dat de "veelkleurige klimaclowns" - zoals Geenstijl reaguurders ons noemen - zich ook uitspreken over andere kwesties dan het klimaat.
“Ons” ja, trouwens. Ik voel me verwant met de idealen van deze “Angelsaksisch-sociaal activisten” (ik snap nog steeds niet wat het woord Angelsaksisch daar doet, maar goed) , dus doe ik mee met de acties en help – voor Unversity Rebellion – organiseren. En mocht dat nu de vraag zijn die boven komt drijven: ik heb zeker een agenda met deze brief. Namelijk het rechtzetten van een aantal misconcepties over demonstraties in het algemeen en in het bijzonder over de studenten en medewerkers die zich daar in Eindhoven mee bezig houden.
Op basis van Mulders column, lijkt hij dat allemaal maar modieus gedoe te vinden. Is dat een terecht verwijt? Ik zou zeggen van niet, het is best logisch dat protesten elkaar kopiëren. Beter goed gejat dan slecht verzonnen gaat hier net zo goed op, en als een strategie (zoals tentenkampen op universiteitscampussen) internationale bekendheid krijgt, is die in termen van aandacht vragen blijkbaar succesvol. Soms gaat dat kopiëren of volgen van trends zelfs verder dan dat. De bezetting van University Rebellion in Mei 2023 was onderdeel van End Fossil – Occupy!, waarbij ruim 75 onderwijsinstellingen zijn bezet in twaalf landen. Hoezo flavor of the day?
Volgens Mulder gebruiken activisten het instrument van discussie niet. Ik vermoed dat Mulder nooit de moeite heeft genomen om op bezoek te gaan bij een demonstratie, want dan zou hij weten dat dat niet waar is. Ik heb zelf meegedaan aan de bezetting door University Rebellion in maart dit jaar, en die twee dagen heel erg veel gesprekken gevoerd met studenten die een kijkje kwamen nemen. Sommige waren het met ons eens, sommigen helemaal niet, velen ergens in het midden. Ik heb dit als ontzettend interessante gesprekken ervaren, en er ook een hoop van geleerd. Hopelijk geldt dat ook voor de mensen met wie ik toen gepraat heb.
Vergelijkbaar, Mulder verwijt woordvoerder Bram een “broken record” te zijn, op basis van één PowNed interview tijdens het tentenkamp-protest voor Palestina. Bram moet zichzelf inderdaad vaak herhalen, maar ligt dat aan hem, of aan de vragen die gesteld worden? Als je het interview terug kijkt, zie je dat de PowNed-journalist duidelijk probeert de demonstranten te verleiden tot het doen van onhandige uitspraken, die vervolgens uit de context kunnen worden gehaald om in hun filmpje te plakken. Een interview van het ED bij hetzelfde protest laat zien dat de actievoerders wel degelijk inhoudelijk reageren. Of, iets langer geleden, een artikel van de NOS / OmroepBrabant over de bezetting door University Rebellion in December 2022. Maar heeft Mulder verder gekeken of gelezen dan alleen PowNed?
Mulder sluit af met een alinea over de effectiviteit van protesteren - laat ik dat ook doen. Hij suggereert dat de acties niet effectief zijn, niets bereiken en niet resoneren in de gemeenschap. Niets is minder waar. De Design Academy (want ja, deze actiegroepen zijn breder dan de TU/e alleen) heeft de banden met Israëlisch onderwijsinstellingen bevroren. De TU/e is transparanter over de derde geldstroom. Bij mijn weten zijn er minstens drie studieverenigingen die momenteel geen nieuwe sponsorcontracten met de fossiele industrie aangaan. Nog genoeg te doen dus, maar er is zeker al resultaat geboekt. En er is meer: meneer Mulder heeft er een column over geschreven, en ik nu ook. Wie weet ontstaat er onder een van deze stukken een interessante discussie. En wie weet hebben mensen het in de wandelgangen over de protesten, en het onderwerp waar ze over gaan. Dus aandacht genereren voor de genocide in Gaza, of voor de klimaatcrisis? Doel bereikt, lijkt me.
Thomas van den Doel is student Technische Natuurkunde en lid van University Rebellion. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.
Discussie