Vakidioten, zoals ondergetekende, willen zo goed en intensief mogelijk onderzoek kunnen doen om de beste omgeving te creëren voor het opleiden van getalenteerde, jonge mensen. Meer vrije dagen of een elektrische fiets zijn voor de meesten daarvan, in ieder geval voor mij, compleet irrelevant. Onze zeer gewaardeerde en toegewijde secretaresses, roosterplanners en technische staf vinden allicht een faire vergoeding van reiskosten belangrijk (maar dan wel zonder ideologische componenten, zeker als je echt op de auto bent aangewezen).

Een bijzondere groep ‘werknemers’ zijn de promovendi of PhD students, in het aan onze universiteit zo geliefde Engels. Promoveren is een persoonlijk ontwikkeltraject, soortgelijk aan dat van een jonge sporter in een opleidingsteam. Als jong, aanstormend talent wil je zoveel mogelijk van je tijd in je opleidingsomgeving gebruiken om te oefenen en uit te groeien tot een topspeler. Als je dan topsporter (of dr.) bent geworden, neem je de stap naar de professionele wereld. Tenzij het doel is niet het beste uit jezelf te halen en, speciale situaties daargelaten, is het mij een raadsel wat een promovendus met 42+ vakantiedagen moet.

Een regulier promotietraject duurt vier jaar. Het is uitermate vreemd en een minachting van de opleiding die je net hebt afgerond, dat je als jong talent met een net verworven doctoraatsdiploma vervolgens een zak geld krijgt - de transitievergoeding - om je volgens de cao te ‘om-, her-, en bijscholen’. Een perfide afspraak, want het is natuurlijk leuk die paar duizend euro in het handje, maar er is in de praktijk geen enkele voormalig promovendus die dat echt inzet voor bijvoorbeeld een ‘extern loopbaanadvies’. Zeker niet als je al prima loopbaanadvies kan krijgen tijdens je promotietijd, betaald en verzorgd door de TU/e.

Dit soort onderdelen van de cao leiden overigens tot een toename van de werkdruk. HR-medewerkers zijn verplicht om (tegen beter weten in) groepsleiders regelmatig te verwittigen dat ze minder moeten werken en dat ze promovendi moeten aansporen vakantiedagen op te nemen. Maar, laat ik voor mijzelf spreken, dat wil ik helemaal niet. Ik wil die uren werken om - ondanks een tegenwerkende radicale, postmoderne ideologie - ons onderzoek en onderwijs te kunnen blijven financieren en internationaal wetenschappelijk impact te blijven maken. Promovendi aansporen zo veel mogelijk vrij te nemen is hetzelfde als die jonge sporters verbieden om in de vrije tijd nog te oefenen.

Sommige, hopelijk de meeste, van onze studenten en promovendi dromen van een indrukwekkende carrière in de wetenschap of de industrie, of van een eigen bedrijf. Ze willen om dat te bereiken ook graag de benodigde meters kunnen maken. Als dat niet kan, of mag, aan de Universiteiten van Nederland, dan gaat dat jonge talent naar het buitenland.

Ergo, het is tijd voor echte diversiteit in de cao. Vakidioten en promovendi zijn veel meer gebaat bij een werkafspraak, waar een goede financiële compensatie tegenover staat. Een promovendus leert daarmee ook zelf verantwoordelijkheid te nemen voor een succesvolle promotie.

De enkeling die misbruik maakt van deze vrijheid, loopt er in de huidige situatie ook de kantjes af, maar zal niet meer in de weg lopen van ambitieuze promovendi en academici.

K3 | Kaal, Kroes of Kammen is een gezamenlijk initiatief van Willem Mulder (Kaal), Monique Bruining (Kroes) en Luc Brunsveld (Kammen), die daar begin 2023 mee gestart zijn op de site van Cursor.