Wat hierbij opvalt is dat academici die het verst afstaan van de problematiek (en de minst relevante expertise bezitten) het hardst lopen te blèren. “Ik ben wetenschapper, luister naar mij!”, roept een hoogleraar sociale wetenschappen tijdens de actie op Eindhoven Airport.  Exemplarisch voor dit gebrek aan kennis is het eredoctoraat in de theologie (inderdaad, de theologie) dat onlangs aan Greta Thunberg is toegekend. Ondanks dat ze zich vooral onderscheidt van leeftijdsgenoten door het vroegtijdig beëindigen van een prille onderwijscarrière, wordt ze door velen gezien als dé klimaatmessias.

Het absolutisme waarmee ons het einde der tijden wordt aangepraat en de dogma’s die met dit onderwerp gepaard gaan leggen een fundamenteel probleem bloot. De wetenschap en ons onderwijssysteem beginnen steeds meer het domein van moraliteit te claimen. We houden ons steeds minder bezig met het oplossen van technische problemen, zoals destijds bijvoorbeeld het gat in de ozonlaag, en ontlenen steeds meer onze moraliteit aan abstracte problemen.

Daarmee zijn die problemen de facto verheven tot een religie, waarbij de universiteit de rol van de kerk begint over te nemen. Je bent een goed mens als je klimaatverandering op nummer één van je prioriteitenlijstje hebt staan, het beste is zelfs als het je enige prioriteit is. En je bent een slecht mens als je vindt dat we door deze tunnelvisie andere (en veel acutere) problemen negeren of laten ontstaan.

Religie biedt houvast en kan als persoonlijke levensbeschouwing veel betekenen voor individuen en de maatschappij die zij gezamenlijk vormen. Maar religie staat er niet om bekend oplossingen voor grote maatschappelijke vraagstukken te generen. Omdat het een persoonlijke overtuiging betreft die is gestoeld op dogma’s is het rationeel kritiseren van religie weinig zinvol. Het bewerkstelligt nou juist vaak het tegenovergestelde. Des te fermer de kritiek, des te standvastiger de aanhangers overtuigd zijn van hun gelijk. En dit gedrag is ook mij niet vreemd; zo is mijn behoefte aan biefstukken en kroketten nog nooit zo groot geweest.

De problemen die ons deze eeuw te wachten staan zijn niet mals, maar wel beheersbaar. Daarvoor is het belangrijk dat we op de TU/e ruimdenkende ingenieurs kweken; individuen met sterke analytische vaardigheden, die kunnen prioriteren, die vindingrijk zijn, die goed omgaan met kritiek en open staan voor de mogelijkheid dat ze het niet bij het juiste eind hebben. Mensen waarnaar we luisteren omdat ze aantoonbaar in staat zijn problemen op te lossen, niet omdat ze schreeuwen: “Ik ben wetenschapper!”

K3 | Kaal, Kroes of Kammen is een gezamenlijk initiatief van Willem Mulder (Kaal), Monique Bruining (Kroes) en Luc Brunsveld (Kammen), die daar begin 2023 mee gestart zijn op de site van Cursor.