door

K3 | De wetenschap zegt...

23/05/2023

“De wetenschap zegt … ” is het begin van een zin die sinds het begin van de coronapandemie frequent wordt uitgesproken door politici en (zorg)bestuurders, maar ook door de experts die hun meningen verkondigen in praatprogramma’s en actualiteitenrubrieken. Het doet me denken aan mijn jeugd en de pogingen van mijn moeder en leerkrachten om me katholiek op te voeden. Als ze iets voorstelden dat het gezonde verstand tartte, werd “De Kerk zegt …” van stal gehaald.

Anders dan de Kerk legt de wetenschap helemaal geen geboden op. Wetenschap is namelijk geen levensbeschouwing, het is een methode om op een onbevooroordeelde manier kennis te vergaren en te begrijpen. Een cruciaal onderdeel van deze methode is dat wetenschappelijke hypothesen die ten grondslag liggen aan theorieën, te allen tijde kunnen en moeten worden bekritiseerd. Dus ook ten tijde van een pandemie.

Sterke en veelvuldige kritiek kan een hypothese ontkrachten of deze nou juist bekrachtigen. Als een hypothese langere tijd bestand is tegen veel kritiek wordt ze een theorie. We spreken daarom niet meer over de evolutiehypothese, maar over de evolutietheorie.

Met andere woorden, om wetenschappelijke consensus te bereiken is het proces van het bekritiseren van hypothesen en andere wetenschappelijke stellingnamen essentieel. Dat is precies wat de wetenschappelijke methode inhoudt. Kritiekloos allerlei geboden opvolgen is dat niet. Dat wil overigens niet zeggen dat aanhangers van allerlei samenzweringstheorieën wetenschap bedrijven omdat ze hyperkritisch zijn.

Het wil wel zeggen dat onze beroepsgroep er goed aan doet zich niet te laten verleiden om dogmatisch te reageren op kritiek. Of nog erger, op te roepen tot censuur. Censuur is anti-wetenschappelijk en een teken van zwakte. Er is de afgelopen drie jaar een hoop misgegaan en dat moeten wij wetenschappers ons aantrekken. En daarvoor hebben we de wetenschappelijke methode.


K3 | Kaal, Kroes of Kammen is een gezamenlijk initiatief van Willem Mulder (Kaal), Monique Bruining (Kroes) en Luc Brunsveld (Kammen), die daar begin 2023 mee gestart zijn op de site van Cursor.

Deel dit artikel