door

De traditie van de toga

03/10/2024

Afgelopen vrijdag reisde ik naar Utrecht om daar in het Academiegebouw de verdediging van één van mijn promovendi bij te wonen. Gelegen aan het prachtige Domplein, begint voor bezoekers de ervaring al vóór het betreden van het Academiegebouw. De Domtoren en het Domplein, de bijzondere architectuur en de bestrating dringen de rijke geschiedenis aan de bezoekers op.

Door haar relatief jonge leeftijd heeft een belangrijke plechtigheid bij de TU/e een heel ander cachet. Het voelt een beetje kneuterig als de pedel met staf een TU/e collegezaal binnenloopt en door het uitspreken van “Hora est!” een verdediging beëindigt. Het klopt niet helemaal, een oude traditie in een moderne collegezaal. Bovendien hebben veel techneuten weinig affiniteit met de klassieke talen en zijn ze op het atheneum niet getraind in Latijns ;-p 

Enfin, bij het betreden van de Donderskamer zaten de plaatsvervangend rector, de promoteren en de commissieleden al aan tafel. Toen ik het befje van mijn toga had omgedaan sprak de plaatsvervangend rector mij aan, omdat deze slordig zat. De beste man had een statig voorkomen, sprak als een nieuwslezer uit de jaren zeventig en ging perfect op in het decor van het Academiegebouw. Ik probeerde nog iets in de trant van “ik krijg bovenste knoopje van mijn overhemd niet dicht”. Maar de plaatsvervangend rector was hier niet gevoelig voor.  

Inmiddels was ik er zelf ook ontevreden over. En ik bedacht me: het dragen van die toga is een enorme eer. Mijn nonchalante gedrag was ongepast. De Nederlandse universiteiten hebben die traditie namelijk in stand weten te houden. En mensen zoals de plaatsvervangend rector zorgen ervoor dat die traditie blijft bestaan.  

Ik ben zeker niet de enige die de togatraditie ondermijnt. De 'iedereen professor'-beweging is ook de 'iedereen toga'-beweging. Eén van de meest prominente voorvechters is onze decaan natuurkunde. 'Iedereen decaan!'? Ondanks dat ik van mening ben dat academici die onderzoeksprogramma’s managen en promovendi begeleiden promotierecht zouden moeten hebben, blijft die toga een dingetje.  

Kunnen we afspreken dat we de traditie in ere houden? Dan zal ik een nieuw overhemd en nette schoenen aanschaffen om bij de toga te dragen. Óf we gooien de traditie helemaal over de 'iedereen toga'-boeg, maar dan mag ik mijn eigen tenue dragen: een t-shirt, spijkerbroek en sneakers, met af en toe krukken. 

Willem Mulder is professor Precision Medicine aan de TU/e. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel

Deel dit artikel