De afgelopen jaren is er veel extra belastinggeld in wetenschappelijk onderwijs gestoken. Een groot deel daarvan is gebruikt om het bureaucratisch apparaat verder te versterken, waardoor mijn collega’s en ik onze werkzaamheden juist minder efficiënt en met minder plezier uitvoeren. Hoewel er een tekort is aan technisch en bèta talent, heeft er een verschuiving van middelen naar de sociale wetenschappen plaatsgevonden. Ik misgun de alfa en gamma collega’s niks, maar kan me niet aan de indruk onttrekken dat een gedeelte van de huidige onrust op de Nederlandse universiteiten de facto is gefinancierd met die middelen.

Ik heb altijd geleerd dat eerst de basis op orde moet zijn, en dat je daarna pas begint aan de optische afwerking (met ondeugdelijk beton ontstaan lekkages en stort de boel in, zoals we ondertussen zelfs op de TU/e weten). Het afgelopen decennium is ons onderwijs voornamelijk met optiek en schone schijn bezig geweest. Fundamentele problemen, zoals brede daling van het kennisniveau, enorme uitdagingen omtrent internationalisering, onleesbare handschriften (persoonlijke frustratie omdat ik tekstuele onderbouwing vraag) werden genegeerd, mooi-gepraat, of gemaskeerd middels vaag taalgebruik en vlagvertoon.

De ongeremde ineenstorting van reken- en taalvaardigheden bij de middelbare schooljeugd behoeft onze volle aandacht, maar in het huidige onderwijssysteem houden we ons bezig met “persoonlijke vaardigheden” middels uitgebreide rubrics.

Wat voor het hoger onderwijs geldt, geldt overigens ook voor de onderzoeksfinanciering. NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) is inmiddels begonnen met het ongegeneerd invoeren van discriminatoir beleid, waarbij de evaluatie van een onderzoeksvoorstel afhankelijk is van de aangeboren kenmerken van de aanvragers. Het enige pluspunt is dat NWO er nu in ieder geval openlijk voor uitkomt. Waarom intersectionele discriminatie goed is voor de wetenschap ontgaat mij. Maar veel belangrijker; ik heb geleerd mensen te beoordelen als individu en hun individuele vaardigheden te appreciëren en vind dat we mensen juist niet moeten indelen op ongekozen groepskenmerken.

Terug naar de voorgenomen bezuinigingen. Het is van harte te hopen dat de nieuwe minister op de hoogte is van de door onszelf (en vorige ministers) gecreëerde problematiek: overregulering, centralisatie, standaardisatie, onbewezen onderwijsinnovaties, focus op randzaken, ideologie, open science, DIE, identiteitspolitiek, etc. Daar moet het mes in, zodat we ons kunnen richten op onze kerntaken. Want goed en degelijk onderwijs is “empowering” voor ieder individu en is het beste fundament voor een duurzame, gelijkwaardige en welvarende samenleving.

Luc Brunsveld is professor Chemical Biology aan de TU/e. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.