Ons onderwijsmodel is inherent inefficiënt en leidt daarom tot hoge werkdruk. Ik vergelijk de TU/e in dat opzicht wel eens met een automerk. Ieder merk heeft zo zijn (on)mogelijkheden en bijbehorende prijzen. Wil je volledige vrijheid over het uiterlijk, de inrichting en motorisering van een nieuwe auto, dan zou ik niet naar de Dacia-dealer gaan. Daar kun je slechts kiezen uit een beperkt aantal opties. Voor volledig vrije keuze moet je naar de duurdere merken. Hoe duurder het merk, hoe langer de lijst met opties, en bij de duurste merken is niets te dol. Met diamant ingelegde klokjes in het dashboard? Dat kan bij Cadillac.

Ook voor studenten aan de TU/e is de lijst met opties eindeloos. Binnen iedere opleiding kunnen studenten kiezen uit een eindeloze lijst keuzevakken, omdat de randvoorwaarden waarbinnen faculteiten hun opleidingen moeten inrichten zeer beperkt zijn. Per opleiding zijn maximaal zoveel studiepunten verplicht, minimaal zoveel studiepunten verbredend, minimaal zoveel studiepunten verdiepend, minstens zoveel maanden beschikbaar voor buitenlandervaring, maximaal vijf studiepunten per vak (met de nodige uitzonderingen).

Wildgroei

Door die wildgroei aan mogelijke combinaties van vakken waarvoor een student een diploma kan en moet krijgen, heeft de TU/e een fundamenteel probleem. Het Nederlandse universitaire bestel kent geen ‘Cadillacs’ en ‘Dacias’. Alle universiteiten staan wel bovenaan in een of andere ranking, maar belangrijker nog, studenten betalen overal evenveel. De TU/e wil de optielijst van een Cadillac bieden, maar krijgt betaald voor een Dacia. En dat kan niet, tenminste, niet zonder het personeel onder druk te zetten. En dat voelen we als werkdruk. In de autowereld kan dat wel. Tesla doet het. Nauwelijks opties, maar wel dat luxe imago.

Zoals eerder gezegd: ‘Wetenschappers zijn te braaf’. Maar niet alleen wetenschappers, ook opleidingsdirecties en faculteitsbesturen zijn dat. Ik roep hen op om eens goed naar de efficiëntie van ons onderwijsmodel te kijken. Willen we minder werkdruk, dan moeten we snoeien in de optielijsten en dat is niet slecht voor het merk TU/e. Uiteindelijk verkocht Dacia in 2017 4.444 auto's en Cadillac verkocht er 1, althans in Nederland. Tesla stond in 2017 net achter Dacia met 3.317 verkochte auto’s. Laten we daar een voorbeeld aan nemen.