Publiek betaalde kennis die niet beschikbaar is voor het publiek, dat kan echt niet meer in 2016. De TU/e en andere universiteiten moeten niet langer slaven zijn van het businessmodel van uitgevers. Met het geld van belastingbetalers over de hele wereld genieten ze riante winstmarges: Elsevier genoot een winstmarge van 36 procent en maakte een obscene 724 miljoen dollar winst.

Hoe bizar is deze situatie? Stel je voor dat je een publiek fietsen-bedrijfje hebt: ‘PuBikeCation’. De Nederlandse burger betaalt jou om tweewielers te maken waarop zij mogen rijden. Het enige probleem: je hebt niet zo’n goed netwerk om de burger te bereiken.

Dus je stapt naar ‘Belsevier’ (of naar ‘Spring-veer’ of ‘John Wheelie’): zij hebben mooie etalages door heel het land staan en zorgen voor de distributie. Bovendien laten ze twee experts (jouw vakcollega’s) de kwaliteit van jouw fiets reviewen. Belsevier betaalt jou en deze experts niet, maar je mag wel jouw naam op het frame zetten - een PR-bommetje!

Er is echter een probleem: Die etalage waarin je de fietsen stalt, is niet gratis. Een Nederlander moet zo’n dertig euro betalen om op jouw fiets te mogen rijden. Willen ze, net als jouw bedrijf, op alle fietsen in één etalage van Belsevier rijden? Voor zo’n €3000 zitten ze gebakken. Toegang tot alle etalages? Dat fietst in de miljoenen…

Dit business model is zo ridicuul dat het niet erg is als de toegangsonderhandelingen met Elsevier spaak lopen. Een Elsevier-exit zal hopelijk in 2016 verandering en innovatie in de wetenschap stimuleren, want nu zijn we in feite onbetaalde hbo-stagairs van tijdschrift-uitgevers.