De onderhandelingen met Elsevier lopen stuk op het aanbieden van ‘open access’-artikelen. Zulke publicaties zijn vrij toegankelijk voor mensen binnen een universiteit, alsmede beleidsmakers, scholen, maar ook voor alle opa’s, oma’s en oudtantes in Marokko.

Waarom wetenschap aanbieden voor de prijs van een opgaande zon? De salarissen van onderzoekers zijn veelal publiek gefinancierd: door de blauwebrievenbelastingbetaler. Onderzoek moet derhalve voor iedereen zichtbaar zijn. Bovendien slaat het verdienmodel van Elsevier helemaal nergens op, vanuit universiteitsoogpunt.

Een publicatie vergt uiteenlopende onderzoekskosten: participantgelden, talloze mankrachturen, een nieuwe koffiebonenautomaat, noem maar op. Daar houdt het echter niet op: Als een manuscript opgestuurd is naar Elsevier, gaan andere publiek-gefinancierde bollebozen het artikel ‘kosteloos’ reviewen. In ruil voor een boekje en servers betalen universiteiten -de werkgevers van diezelfde onderzoekers- Elsevier om de artikelen te mogen gebruiken.

Hoe raar is dat? Stel je voor dat vijf vrienden jou een paard cadeau doen. Omdat je geen stal hebt en je hem niet op de gang wil zetten, besluit je een bedrijf te betalen om jouw paard te stallen. Vervolgens gaan zij met jouw paard de hele wereld rond, en halen geld op door iedereen te laten betalen om erop te rijden. Inclusief jouw vrienden, die twee keer betalen.

Elsevier legt ons een dubbele belasting op, waarbij ze zelf een winstmarge genieten van boven de 30%. Omdat Elsevier belasting betaalt in Nederland, baat het onze economie nog een beetje: Zo betaalt Frankrijk €172 miljoen aan ‘onze’ Elsevier. Dat is nog de enige -verkeerde- reden om dit systeem in stand te houden. Laat die onderhandelingen maar stuklopen.