Voor standaardisaties, conferenties, vakbladen en een database met 6 miljoen papers in het elektrotechnische vakgebied, moet je bij IEEE zijn. Daarom worden veel studenten al lid en ingenieurs die zich bewijzen in het vakgebied kunnen het schoppen tot fellow. Frans Willems mag zich vanaf 2005 fellow noemen, maar een nog veel grotere eer komt hem op 24 april 2025 toe: dan wordt hem de Richard W. Hamming Medal uitgereikt in Tokyo. “Ik ben daar heel erg blij mee, je kunt het zien als een oeuvreprijs voor mijn werk op gebied van multi-user informatietheorie, broncodering en informatie-theoretische security.”

De Amerikaanse wiskundige Hamming heeft enorm veel betekend voor informatica en telecommunicatie. Rond 1950 werkte hij samen met  Claude Shannon bij Bell Labs, de researchafdeling van het Amerikaanse nationale telefoonbedrijf.

Die samenwerking tussen Shannon en Hamming is van onschatbare waarde geweest voor de digitale communicatie en computers. De Coding Theory van Hamming maakte het in praktijk mogelijk om de Information Theory van Shannon daadwerkelijk te gebruiken. En juist die samenwerking tussen fundamenteel onderzoek en praktijk, is voor Willems een rode draad in zijn carrière.

Decennialang is hij adviseur geweest voor Philips Research en later – en tot nu toe – met Intrinsic ID, een bedrijf in digitale beveiliging dat in 2008 als spin-out van Philips startte. “Het is heel belangrijk dat de universiteit goede contacten met het bedrijfsleven heeft”, zegt Willems. “Onderzoekers verleggen grenzen en werken aan oplossingen voor technische problemen in de maatschappij. Je moet van elkaar weten wat je doet.”

De penning met Hammings beeltenis erop, komt naast de Marconi Young Scientist Award medaille te liggen in het kantoor thuis in Geldrop waar ook de IEEE Fellow oorkonde aan de muur hangt. De Marconi-award heeft Willems in 1982 mogen ontvangen uit handen van de dochter van Marconi, in de Ridderzaal in Den Haag. “Hij werd me gegund vanwege mijn promotie die ik in Leuven had gedaan. Daarna ben ik naar de TU/e teruggekeerd als onderzoeker. Ik was er in 1972 begonnen als student. Het doet me wel wat dat ik al een halve eeuw nog met plezier naar de TU/e fiets.”

Een jaar of tien geleden is Willems ook al naar Japan (Kyoto) geweest om een prijs op te halen: een Best Paper Award. Tweemaal hebben hij en zijn collega’s volgens vakgebied-gerichte IEEE Societies het beste paper van het jaar geschreven. “Ook op die prijzen ben ik trots.”

Dinsdagen

Iedere dinsdag komt Willems (70) nog naar Flux. Daar ontmoet hij vakgenoten, een PhD die hij begeleidt en medewerkers van Intrinsic ID. De universiteit is niet uit zijn leven weg te denken, hoewel hij thuis ook genoeg om handen heeft.

“Toen ik op een wekelijkse oppasdag voor de kleinkinderen een mailtje ontving van IEEE over de toekenning van de Hamming medal, was ik oprecht verbaasd. Eerste reactie was ‘Goh, wat leuk’, maar pas later drong tot mij en mijn vrouw door hoe bijzonder het is.”

Voorgangers

Er zijn in de Benelux nog niet veel IEEE medailles uitgereikt, en de drie winnaars die Willems als eerste noemt, komen allen uit de directe buurt – waar universiteit en bedrijfsleven zo nauw verbonden zijn. “De eerste die de een IEEE medal kreeg is Bernard Tellegen. Als student kreeg ik in colleges de stelling van Tellegen uitgelegd.” Tellegen vond bij het Natuurkundig Laboratorium van Philips de pentode, een type radiobuis, uit en verrichtte baanbrekend theoretisch werk aan elektrische netwerken.

“Ook Martin van den Brink en Kees Schouhamer Immink hebben een IEEE  Medal ontvangen. De eerste leidde drie decennia ASML, de tweede ontwierp de compact disc voor Philips. Ik voel me erg trots om nu bij hun in een rijtje te staan.”

Boodschap

Sinds zijn studietijd vindt Willems elektrotechniek fascinerend. “Alles wilde ik weten. In de studiegidsen keek ik wat er allemaal voor vakken werden gegeven aan de Technische Hogeschool en soms vond ik het jammer dat ik nog een jaar moest wachten voor ik een bepaald vak mocht volgen.”

Hij heeft een boodschap aan de studenten van nu: “Zie de universiteit als een snoepwinkel. Dat klinkt gek, maar je kunt er doen wat je leuk vindt. Zoek actief naar waar je blij van wordt. Leg ook contact met de docenten, dat is hier op deze kleine universiteit zo goed te doen.”