Door de maatregel zullen duizenden studenten en wetenschappers een screening krijgen. Dat geldt niet alleen voor studenten uit het buitenland, ook Nederlanders worden gescreend. Onder deze technologiestudies vallen opleidingen die zich richten op militaire technieken, zoals het ontwikkelen van wapens, maar ook microchips en softwaresystemen die gebruikt worden door de politie en andere veiligheidsorganisaties.

Minister Bruins komt binnen enkele maanden met een lijst van specifieke studies, die onder de ‘sensitieve’ technologie vallen. Dan moet ook duidelijk worden wie de screening gaat uitvoeren en per wanneer die wordt toegepast.  

Aanvankelijk zouden alleen derdelanders een verplichte screening krijgen. Dat zijn mensen afkomstig uit landen buiten de Europese Unie, Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland. Dat is echter juridisch niet houdbaar, blijkt uit een kamerbrief van onderwijsminister Bruins. ‘Kort gezegd, het maken van een onderscheid op basis van nationaliteit kan niet worden toegepast om de doelgroep van de screening af te bakenen.’

Spionagerisico

Er leven al langere tijd zorgen in de Nederlandse politiek over de kennisveiligheid aan universiteiten. “We zijn wat naïef geweest”, zei minister Robbert Dijkgraaf in 2022 over de samenwerking met onveilige landen. Aanleiding daarvoor was een onderzoek van het journalistieke platform Follow The Money. Daaruit bleek dat Europese universiteiten in ruim drieduizend gezamenlijk gepubliceerde artikelen samenwerkten met Chinese militaire universiteiten, waarvan 21 studies in samenwerking met de TU/e.

Uit recent onderzoek van Cursor bleek dat minimaal 162 studenten en medewerkers aan de TU/e banden hebben met instellingen in China die een hoog tot zeer hoog spionagerisico hebben.