- Campus , Cultuur
- 12/11/2024
Onconventioneel concert in Auditorium
Zondag 17 november vindt er een ‘onconventioneel orgelconcert’ plaats in het Auditorium, zoals initiator Gerrit Kroesen het noemt. Een complex muziekstuk van Joseph Jongen uitgevoerd op het orgel in het gebouw. De onconventionaliteit heeft te maken met de beperkte nagalm en zichtbaarheid van de toetseffecten.
Als we professor Gerrit Kroesen spreken, zit hij achter het orgel om een en ander te demonstreren. “Vanavond wordt het orgel gestemd voor het concert, dat is gauw vier á vijf uur werk.” Hij glimlacht. “Dit orgel heeft 3750 pijpen, dat duurt wel even.”
Kroesen is zelf organist en speelt graag orgel. Naast zijn baan als hoogleraar aan de TU/e is hij ook beheerder van het orgel in Auditorium. “Het idee voor dit concert ontstond al zes jaar geleden.” Er moest eerst toestemming worden gevraagd aan de erfgenamen van de wijlen componist. Die kwam er. “En toen moest er een orkest worden gevonden die dit complexe muziekstuk aandurfde. Dat waren er niet veel. Gelukkig vonden we in het Harmonieorkest Sint Josef uit Kaalheide onder leiding van Björn Bus een match. Vervolgens moest het muziekstuk nog wat bewerkt worden voor het harmonieorkest. En dan waren er natuurlijk nog veel repetities”, blikt Kroesen terug.
Het orgel wordt zondag bespeeld door TU/e-alumnus Jan Verschuren. Gerrit Kroesen zal zelf niet spelen tijdens de uitvoering, maar alles logistiek en organisatorisch in goede banen leiden.
Gift van Philips
Het orgel in Auditorium was een gift van Philips. “Kort na de oprichting van de universiteit – toen nog ‘Technische Hogeschool Eindhoven’ – is het Auditorium gebouwd. De toenmalige directeur van Philips belde met de rector van de universiteit en vertelde hem dat hij een cadeau wilde geven ter waarde van één miljoen gulden. Toen zijn ze hierop uitgekomen.”
Fun fact: het orgel viel uiteindelijk groter uit dan gedacht en toen is er een deel van de dames wc’s opgeofferd om de serviceruimte voor het orgel kwijt te kunnen. “Veel later heeft de TU/e besloten die hele toiletruimte om te bouwen als opslag voor de schoonmaak. Dat verklaart waarom het Auditorium boven slechts twee dames wc’s heeft, enkel aan de westzijde.”
“Het is eigenlijk niet heel ongewoon, een orgel op een universiteit”, weet Kroesen. “In Leiden, Amsterdam (VU) en Bochum hebben ze er ook een. En in de VS en de UK is het ook vrij gebruikelijk. In Eindhoven zijn we hem helaas wel minder gaan gebruiken. Dat doen ze in het buitenland meer. Vroeger werd er hierop gespeeld tijdens de Dies Natalis en de opening van het academisch jaar, maar de afgelopen jaren is dat niet meer gebeurd.”
Onconventioneel
Wat dit concert onconventioneel maakt? “Het orgel biedt veel mogelijkheden tot ‘inkijk’. Je kunt via de doorzichtige zijkanten en voorkant naast het orgel goed zien wat een toets nou eigenlijk doet. Ook achter het orgel zijn de staafjes zichtbaar die het geluid van de toets naar de pijp brengen. Dat is bij de meeste orgels allemaal niet zichtbaar. Mensen mogen na het concert ook even naar boven komen om te kijken.”
Ook voor het muziekstuk is het effect van het orgel in het Auditorium onconventioneel, vindt Kroesen. “Orgels staan vaak in kerken. Als het orgel daar bespeeld wordt, is er altijd een flinke nagalm. Dat is hier niet zo. Zo’n beperkte galm is goed passend bij dit muziekstuk.”
Opvolger gezocht
Kroesen is al ruim 25 jaar orgelbeheerder en gaat bijna met pensioen. Daarom zoekt hij een opvolger. “Bij voorkeur een medewerker van de TU/e, aangezien je facturen van bijvoorbeeld orgelstemmers moet kunnen goedkeuren. Het is een onbezoldigde functie, maar het gaat echt maar om enkele uren werk per jaar.” Hij heeft het werk als groot orgelliefhebber altijd graag gedaan. “De opvolger hoeft zelf geen organist te zijn, maar wel hart hebben voor (orgel)muziek.”
Toegang
Het concert is gratis toegankelijk, maar er zijn maximaal driehonderd plaatsen beschikbaar. Vooraf reserveren is niet mogelijk. Om 19.00 uur begint het op de eerste verdieping van het Auditorium.
Discussie