Door een optelsom van incidenten zijn de hoofdredacteur en de redactie van Cursor de afgelopen jaren het gevoel kwijtgeraakt dat ze hun journalistieke werk ‘in de gewenste onafhankelijkheid en vrijheid’ konden uitvoeren. In het ‘Rapport van bevindingen en advies’ reconstrueert de ‘Commissie melding onregelmatigheden TU/e’ hoe er sluipenderwijs een vertrouwenscrisis ontstond tussen hoofdredacteur van Cursor (Han Konings) en de voorzitter van het CvB (Robert-Jan Smits).

Normaal gesproken worden rapporten van de Commissie melding onregelmatigheden naar het CvB gestuurd. Omdat het CvB zelf onderwerp van onderzoek was, is het rapport naar de Raad van Toezicht gestuurd. Het hele rapport is hier terug te lezen.  

Op 26 juni 2023 doet redacteur Bridget Spoor van Cursor een melding van censuur door het CvB. Ze doet die melding bij de directeur van CEC (Communicatie Expertise Centre), waar Cursor onder valt. Hoofdredacteur Han Konings voelt zich volgens Spoor niet vrij om een kritisch artikel van haar hand te publiceren. Vanuit het CvB zou druk op Konings worden uitgeoefend. Na vele maanden onderzoek concludeert de commissie nu dat er sprake was van een ‘onregelmatigheid’ en een ‘misstand’. In dit artikel zetten we de gebeurtenissen op een rij. 

Onder dit artikel staan de integrale reacties op het rapport van:  

1. Het College van Bestuur 
2. De Raad van Toezicht 
3. De melder
4. De redactieraad

De angel van het conflict vloeit voort uit een meningsverschil over de interpretatie van het redactiestatuut. De redactie is van mening dat Cursor een volledig onafhankelijk journalistiek medium is. Terwijl het CvB stelt dat Cursor ‘nooit in absolute zin’ onafhankelijk kan functioneren omdat de redactie volgens het statuut de ‘belangen van de universiteit’ moet meewegen. Dus als een artikel de belangen van de TU/e schaadt, dan zijn er situaties waarin de hoofdredacteur van Cursor moet beslissen om het betreffende stuk niet te publiceren. 

Daarnaast heeft het CvB meer dan eens moeite met de journalistieke zorgvuldigheid van Cursor en is het van mening dat kritische artikelen niet altijd een evenwichtige weergave van de werkelijkheid zijn. De commissie laat zich in het rapport niet uit over het vermeende gebrek aan journalistieke kwaliteit, omdat het zichzelf daartoe ‘niet geëquipeerd’ acht.  

Op 3 oktober 2023 gaat de website van Cursor op zwart. Aanleiding is het op non-actief stellen van Cursor-hoofdredacteur Han Konings door de TU/e. Achter de schermen zijn er al langer spanningen, veroorzaakt door discussies over het wel of niet publiceren van kritische artikelen. 

De onafhankelijkheid van de universiteitspers 

In 2023 is Cursor landelijk nieuws wanneer de website ‘op zwart’ gaat. De Volkskrant en NRC schrijven artikelen over de persbreidel in Eindhoven. ‘Universiteitskrant Cursor gemuilkorfd’, kopt De Volkskrant. Er worden Kamervragen over gesteld.

Recent ontstond er ook bij de TU Delft ophef over een artikel over sociale onveiligheid. Universiteitsblad Delta haalt dat artikel (onder protest) offline nadat de universiteit dreigt de hoofdredacteur aansprakelijk te stellen voor eventuele schade. 

Onderwijsminister Robbert Dijkgraaf heeft inmiddels herhaaldelijk laten weten dat een onafhankelijke universiteitspers een groot goed is, juist binnen het academisch debat. In de Tweede Kamer zei hij vorige week: ‘We zien een aantal incidenten die laten zien dat sommige instellingen hier een beetje mee aan het worstelen zijn. Een academische pers is een uitstekende manier om mensen scherp te houden. Daarom is het belangrijk dat de redacties van universiteitsbladen en hogeschoolkranten onafhankelijk kunnen opereren. Het is de verantwoordelijkheid van de instellingen om die journalistieke onafhankelijkheid te bewaken en ervoor te zorgen dat ze niet verworden tot een PR-krantje.’   

Het rapport van de commissie behandelt een aantal casussen. Zo schrijft de redactie van Cursor in 2021 drie artikelen over sociale onveiligheid op de TU/e. De eerste twee artikelen worden in juni gepubliceerd. Als Cursor in november het derde artikel wil plaatsen - waarin een anonieme promovendus vertelt dat hij is gechanteerd – leidt dit tot een clash tussen Smits en Konings. De toenmalige redactieraad, die toeziet op het journalistiek handelen van de redactie, heeft op dat moment al negatief geadviseerd over het stuk.  

Het CvB voerde naar eigen zeggen een ‘pittig’ gesprek met Konings, die het zelf als ‘intimiderend’ ervaart. Volgens het onderzoeksrapport krijgt Konings in dat gesprek te horen dat hij een ‘gebrekkig moreel kompas’ heeft. Ook zou hij inmiddels ‘uitgekotst’ worden door alle leden van het CvB. Hoewel Konings besluit het derde artikel niet te publiceren, zijn de onderlinge verhoudingen zodanig beschadigd dat het daarna niet meer goedkomt.   

Geen vertrouwen 

Twee maanden later, in januari 2022, krijgt Konings van Smits te horen dat het voltallige CvB geen vertrouwen meer in hem heeft. Hij krijgt alternatieve functies aangeboden. Na bemiddeling van de vice-voorzitter van het CvB wordt overeengekomen dat Konings respijt krijgt en per juli 2024 stopt als hoofdredacteur van Cursor, ‘om vervolgens elders binnen de TU/e tewerkgesteld te worden', aldus het rapport.  

Vanaf dat moment is de hoofdredacteur van Cursor volgens de commissie ‘aangeschoten wild'; ‘als iemand wiens reputatie door alle gebeurtenissen zodanig is aangetast dat hij in feite niet meer op een normale wijze kon functioneren’.  

Als Konings medio 2022 voorstellen doet voor nieuwe leden van de redactieraad, passeert het CvB hem door hoofdzakelijk eigen benoemingen te doen. Het CvB was daartoe volgens het redactiestatuut gerechtigd, maar het ‘week af van de werkwijze in de voorgaande jaren’. 

Onzorgvuldig 

In juni 2023 brengt de redactieraad op verzoek van het CvB advies uit over het functioneren van de hoofdredacteur, zonder wederhoor of medeweten van Konings. De vorige redactieraad had eerder eenzelfde verzoek naast zich neergelegd. De commissie noemt deze gang van zaken ‘onzorgvuldig'.  

Het arbeidsconflict met de hoofdredacteur maakt de communicatie lastig. Daarom wordt er een ‘liaison’ aangesteld, die als boodschapper fungeert tussen het CvB en de hoofdredacteur van Cursor. ‘De commissie heeft opgetekend dat in de richting van de redactie en de hoofdredacteur in die periode diverse interventies door het CvB zijn gepleegd die, hoewel naar de commissie aanneemt met goede bedoelingen, achteraf gezien de gemoederen eerder hebben verhit dan gekalmeerd.’ 

Ook schrijft de nieuwe voorzitter van de redactieraad – communicatie- en reputatiedeskundige Frank Janssen – een leidraad; een poging om de onduidelijkheden in het redactiestatuut op te helderen en nieuwe werkafspraken te maken. Doel: duidelijkheid verschaffen en werken aan vertrouwensherstel. Daar komt echter weinig van terecht, want hoewel het CvB het document bekrachtigt, betwist de redactie dat het akkoord is gegaan met het document.  

Toenemende invloed 

De commissie vat het in het rapport als volgt samen: ‘Het aanwijzen van deze liaison, de leidraad en de gevoerde discussies en ontstane verwarring daarover, hebben de indruk [...] gewekt dat er een toenemende invloed werd uitgeoefend op de dagelijkse werkzaamheden van de betrokkenen en de contacten met het CvB en dat de procedures rondom publicatie gaandeweg steeds verder werden “dichtgetimmerd”. De redactieraad heeft bovendien in deze periode kritisch geadviseerd over het functioneren van de hoofdredacteur, zonder toepassen van hoor en wederhoor over het advies. In de gegeven context, hoewel het redactiestatuut zulks niet expliciet voorschrijft, is dit volgens de commissie onzorgvuldig geweest. Al met al heeft de optelsom van de verschillende interventies bijgedragen aan een situatie die naar het oordeel van de commissie verder ging dan wat passend zou zijn geweest binnen de normale verhoudingen.’ 

Konings maakt de redactie ondertussen deelgenoot van de gebeurtenissen. Mede daardoor ontstaat ook voor redactieleden een onveilige werksfeer. 'Zij vreesden dat op enig moment ook de positie van individuele redactieleden ter discussie zou kunnen komen te staan’, schrijft de commissie in het rapport.  

Voorafgaande bemoeienis 

Als er in 2023 wederom discussie ontstaat over de voorgenomen publicatie van een kritisch artikel over de nieuwe rector magnificus Silvia Lenaerts, blijkt wederom dat de verhoudingen verstoord zijn. ‘Door steeds dichter op het opereren van het nieuwsmedium te gaan sturen, is de indruk ontstaan van een voorafgaande bemoeienis vanuit het CvB met het journalistieke werk’, aldus de commissie.  

De commissie toont echter ook begrip voor de handelwijze van het CvB, vanwege de ‘op zichzelf niet onbegrijpelijke zorg bij de TU/e voor het bewerkstelligen van een juiste balans tussen de vrije nieuwsgaring, de journalistieke kwaliteit en andere relevante belangen binnen de universiteit’. 

Professionele afstand 

Maar de commissie oordeelt ook dat het CvB het initiatief had moeten nemen om het toenemende onderlinge wantrouwen tegen te gaan. Het had op de weg van Smits gelegen om als goede werkgever ‘de ontstane, zich verergerende, conflictueuze situatie te de-escaleren en meer professionele afstand te houden van het conflict en [...] van het journalistiek opereren van de redactie van Cursor. Dit is niet, althans niet in voldoende mate gebeurd.’  

Desgevraagd gaat Smits niet in op dit punt van kritiek. ‘Terugkijkend naar situaties is het altijd gemakkelijk’, zegt hij. ‘Natuurlijk had ook ik gewild dat alles anders was verlopen.’ De CvB-voorzitter wil vooral vooruitkijken.  

Hoewel de commissie in het rapport schijft dat de TU/e zich niet voldoende heeft ingespannen om de ontstane conflicten te de-escaleren, is niet gebleken dat er sprake was ‘van een structurele, patroonmatige bemoeienis met het inhoudelijke redactionele werk noch van een stelselmatige censuur.’  

Alles afwegende is er volgens het rapport ‘sprake geweest van een schending van de interne regels ten aanzien van het vrijelijk journalistiek functioneren van de redactie, in combinatie met het schenden van regels van goed werkgeverschap'.  

Sociaal onveilig  

In formele bewoordingen beoordeelt de commissie dat 'de in de melding beschreven situatie(s) in samenhang als een onregelmatigheid, respectievelijk een misstand, zoals bedoeld in de Regeling en de 'Wet bescherming klokkenluiders' (Wbk), vanwege de ontstane, als sociaal onveilig ervaren, situatie die voor veel betrokkenen binnen de redactie (te) lang (ruim twee jaar) heeft voortgeduurd en die het functioneren van de redactie(-leden) nadelig heeft beïnvloed.’ 

Hoewel de commissie zegt geen inhoudelijk oordeel over de journalistiek van Cursor te kunnen vellen, levert het wel redactioneel advies. ‘Onafhankelijk en professioneel journalistiek werk voor een nieuwsmedium als Cursor betekent [...] niet dat de redactie zomaar een "mening" geeft, sensatie zoekt, of meningen een bepaalde kant op stuurt. De redactie van Cursor laat juist zonder een vooringenomen houding zien welke ontwikkelingen er zijn binnen de universiteit, zodat iedereen de eigen mening vrijelijk kan vormen.’ 

Ook het CvB krijgt suggesties aangereikt. Het bestuur wordt geadviseerd ‘professionele afstand’ te houden van de journalistiek, ‘door professionele ruimte te bieden voor kwalitatief hoogwaardige journalistiek'. Mochten er opnieuw spanningen ontstaan dat zou het bestuur er goed aan doen om 'mededogen te tonen’, aldus het rapport. 

Reacties 

Melder Bridget Spoor toont zich tevreden met het rapport en de conclusies van de commissie. In een statement schrijft ze: ‘Ik heb mijn klokkenluiderszaak gewonnen. De door mij gemelde misstand is gegrond verklaard. Er is erkenning gekomen dat we als redactie te veel zijn tegen gewerkt in onze vrije berichtgeving.'

In een brief aan het CvB schrijft Peter Wennink, voorzitter van de Raad van Toezicht (RvT) van de TU/e, dat hij 'zich kan vinden in de bevindingen en de conclusies van het onderzoeksrapport'. ‘De door de commissie gedane aanbevelingen acht de RvT zeer waardevol, en worden dan ook onderschreven en vanaf heden zo veel als mogelijk meegenomen voor het toekomstig proces.’ 

Het CvB laat in een verklaring weten het te ‘betreuren’ dat redactieleden van Cursor ‘het gevoel hebben gehad dat ze niet goed hun werk konden doen. Dat hebben we ons onvoldoende gerealiseerd'. Net als de RvT verwelkomt het bestuur de aanbevelingen ‘die een steun in de rug zijn voor de weg die we al even zijn ingeslagen met Cursor’.  

Voormalig hoofdredacteur Han Konings zegt zich desgevraagd 'gehoord en begrepen' te voelen door de commissie. 'Bij het trekken van conclusies schetst de commissie een goed beeld van wat zich heeft afgespeeld.'

De reacties van het CvB en de RvT vindt Konings teleurstellend. 'Er wordt vooral vooruitgekeken. Ze stappen wel heel snel over het verleden heen, terwijl de commissie duidelijk oordeelt dat er een misstand heeft plaatsgevonden. Ik vind het jammer dat er niet wordt gereflecteerd over alles wat er gebeurd is. Dat is belangrijk als je het vertrouwen wil terugwinnen en het gevoel van veiligheid wil herstellen', aldus Konings.

Statement College van Bestuur  

'Het College van Bestuur vindt de functie van Cursor als universiteitsmagazine zeer belangrijk en hecht sterk aan de journalistiek onafhankelijke werkwijze. We hebben daarom vanaf oktober samen met de redactie en de interim hoofdredacteur de nodige stappen gezet naar de toekomst. De hoofdredacteur is vergevorderd met een toekomstplan en er is gewerkt aan wederzijds herstel van vertrouwen. We gaan ervan uit dat we, met de positieve weg die we zijn ingeslagen, komen tot een structureel verbeterde en toekomstbestendige Cursor.   

Het College van Bestuur heeft het rapport van de onafhankelijke commissie onregelmatigheden met veel interesse bestudeerd en heeft veel waardering voor het werk van de commissie. We verwelkomen de aanbevelingen, die een steun in de rug zijn voor de weg die we al even zijn ingeslagen met Cursor. Daarnaast zijn we tevreden met de constatering van de commissie dat er geen stelselmatige censuur was of onevenredige bemoeienis met het redactionele werk van Cursor.  

Het werk van de commissie raakt ook het aspect sociale veiligheid. We hebben hierop de afgelopen jaren als TU/e al vele stappen gezet, en we blijven werken aan verbetering. Het is een proces van learning by doing. In dat kader betreuren we dat redactieleden van Cursor het gevoel hebben gehad dat ze niet goed hun werk konden doen. Dat hebben we ons onvoldoende gerealiseerd. We hopen dat de ingezette verbeteringen rond Cursor ervoor zorgen dat de redactieleden weer op een prettige manier hun werk kunnen doen. Ook gaan we ervan uit dat de continue inzet van velen in deze organisatie op gebied van integriteit en sociale veiligheid ertoe leidt dat de cultuur en voorzieningen steeds verder verbeteren.'

Brief Raad van Toezicht

“De RvT is na kennisname van dit eindrapport tot de conclusie gekomen dat zij zich kan vinden in de bevindingen en de conclusies van het onderzoeksrapport van de Commissie en omarmt deze dan ook. De door de Commissie gedane aanbevelingen acht de RvT zeer waardevol, worden dan ook onderschreven en vanaf heden zo veel als mogelijk meegenomen voor het toekomstig proces.  

De RvT wil hierbij nog kort op twee specifieke aspecten ingaan.  

1. Klacht met betrekking tot censuur bij Cursor:  

De melding bij de Commissie gaat over het (mogelijk) toepassen van censuur, doordat de TU/e artikelen afkomstig van de redactie van de online-universiteitskrant Cursor zou tegenhouden. De melder is lid van de redactie en heeft dit zelf ook ervaren.  

De RvT constateert allereerst dat de Commissie geen (intentie tot) een onevenredige bemoeienis vooraf met het redactionele werk heeft vastgesteld. Ook is er door de Commissie geen stelselmatige censuur vanuit de TU/e geconstateerd. Kortom de Commissie heeft met betrekking tot de melding uitdrukkelijk en gemotiveerd vastgesteld dat er geen sprake is geweest van stelselmatige censuur bij Cursor.  

De RvT betreurt het zeer dat de Commissie in haar onderzoeksrapport concludeert – mede vanwege o.a. het feit dat de toenmalige hoofdredacteur zich geïntimideerd voelde, daardoor bij de redactie een gevoel van onveiligheid ontstond en hierbij niet tijdig werd ingegrepen – dat er (destijds) bij Cursor een werksituatie is ontstaan die als toenemend onveilig door de redactie van Cursor werd ervaren.  

De RvT erkent dat er een aantal ongelukkige incidenten/nalatigheden met betrekking tot Cursor hebben plaatsgevonden. Hierover heeft de RvT met het CvB gesproken. Verder heeft de RvT eveneens met de nieuwe interim-hoofdredacteur gesproken. De RvT komt tot de conclusie dat inmiddels een situatie is ontstaan van verbeterde en genormaliseerde verhoudingen tussen het CvB en de interim-hoofdredacteur. De RvT heeft de indruk dat met de komst van de nieuwe interim-hoofdredacteur de relatie met het CvB weer is hersteld en er hard gewerkt wordt om het ontstane gevoel van sociale onveiligheid zowel bij de redactie als bij de TU/e in zijn algemeenheid weg te nemen.  

De RvT constateert echter uit het gesprek met de interim-hoofdredacteur ook dat momenteel bij de redactie het wantrouwen nog niet geheel is verdwenen en dat het nog de nodige tijd zal vergen om dit wantrouwen langzaam weg te nemen, in de zin dat het verleden langzaam wordt losgelaten en dat er voor de toekomst gewerkt gaat worden aan het herstel van goede verhoudingen.  

De TU/e is een lerende organisatie en de interim-hoofdredacteur heeft aangeven dat er inmiddels door hem een aantal stappen en acties worden ondernomen om het nog bestaande wantrouwen langzaam weg te nemen.  

De weg uit de ontstane vertrouwenscrisis loopt hierbij langs de lijn van de inhoud: een nieuwe redactionele visie en een nieuwe formule voor Cursor vormt de basis. Hiervoor is het “Verbeterplan Cursor 2024” opgesteld. Daar hoort ook een gemoderniseerd statuut en een nieuwe redactieraad bij. Het fundament hiervoor is gevormd door talloze gesprekken, overleggen, documenten en een heisessie met de redactie.  

Deze acties en stappen zijn in de lijn van de conclusies en aanbevelingen van het onderzoeksrapport van de Commissie, waarbij daarnaast de aanbevelingen van de Commissie hierbij door de RvT als zeer waardevol en bruikbaar worden aangemerkt om stapsgewijs te komen tot een nieuw toekomstperspectief.  

2. Sociale veiligheid  

De TU/e is zoals aangegeven een lerende organisatie. Met betrekking tot sociale veiligheid in algemene zin binnen de TU/e herkent de RvT de zorg voor de sociale veiligheid. Binnen de TU/e zijn inmiddels de nodige initiatieven genomen voor de versterking van de veilige studie- en werkcultuur binnen de Universiteit, hetgeen zal moeten leiden tot een meer coherente, herkenbare en toegankelijke organisatie en procesgang rondom sociale veiligheid. De RvT zal daar vanuit haar toezichthoudende rol ook nauw bij betrokken blijven. Nogmaals, het belang van afdoende sociale veiligheid staat hoog op de agenda van de TU/e, de RvT spreekt daar periodiek over met het CvB en andere relevante organen binnen de Universiteit. 

Hoewel de aanpak zijn vruchten begint af te werpen is er echter nog een lange weg te gaan. Het werken aan sociale veiligheid is immers een continuerend proces dat nooit af is en waarvoor nu en in de toekomst steeds weer aan gewerkt zal moeten worden. Het is ook een proces met steeds weer leermomenten die dan telkens weer voor de toekomst meegenomen moeten worden. De conclusies en aanbevelingen van de Commissie worden hierbij door de RvT als zeer waardevol en bruikbaar aangemerkt om stapsgewijs te komen tot een nieuw toekomstperspectief.” 

Vertrouwende u hiermede te hebben geïnformeerd.  

Hoogachtend,  

P.Th.F.M. Wennink  

Voorzitter Raad van Toezicht 

Reactie melder, Bridget Spoor

‘Ik heb mijn klokkenluiderszaak gewonnen. De door mij gemelde misstand is gegrond verklaard. Er is erkenning gekomen dat we als redactie te veel zijn tegen gewerkt in onze vrije berichtgeving door de Technische Universiteit Eindhoven evenals dat er door het bestuur en in het verlengde daarvan de werkgever een sociaal onveilige werkomgeving is gecreëerd en er onvoldoende is gedaan die te stoppen. De onderzoekscommissie heeft ook een advies gegeven, bestaande uit 20 acties om deze situatie in de toekomst te voorkomen.

Laat ik je even mee terug nemen naar 26 juni 2023, de dag dat ik een melding deed onder de Wet Bescherming Klokkenluiders. Mijn melding ging om censuur jegens de universiteitskrant Cursor. Ik voelde mij niet vrij in mijn werk als journalist en werd regelmatig tegengewerkt. Daarbij moet je denken aan negatieve publicatie-adviezen van de redactieraad, geen publicatietoestemming van de rector, geen wederhoor faciliteren of aanpassingsverzoeken vanuit de universiteit. In het rapport van de commissie staan voorbeelden van deze tegenwerking. Toen er meermaals een negatief publicatie-advies werd gegeven over een artikel over vermeende belangenverstrengeling door de rector én er zoveel druk op mijn baas en de toekomst van zijn functie werd gelegd, heb ik besloten de misstand te melden en te laten onderzoeken.

Dat onderzoek is nu afgerond en er ligt een advies. De misstand is dus gegrond verklaard. Laat ik beginnen met dat de commissie vindt dat er geen stelselmatige censuur heeft plaatsgevonden. Dat wil zeggen: wij hebben ook vele stukken wel kunnen publiceren. Dus in die zin hebben ze gelijk: het was niet zo dat elk stuk werd tegengehouden of men elk stuk van ons wilde aanpassen. Dat is ook niet wat ik claimde overigens, ik heb in meerdere stukken oneigenlijke inmenging ervaren vanuit het bestuur, de woordvoering en de redactieraad, wat leidde tot het censureren van enkele stukken. En in mijn opinie is elk gecensureerd stuk er een teveel. Dus ik kan me vinden in dat feitelijke oordeel van de commissie.

De commissie heeft mijn melding van een misstand gegrond verklaard op gronden van een maatschappelijke misstand. Dat was ook de categorie waarin ik mijn melding thuis vond horen, overigens een categorie die niet in de originele regeling van de TU/e was opgenomen, maar volgens de wet wel valt onder de wet Bescherming Klokkenluiders. Gelukkig prevaleert de wet boven interne regelingen.

De commissie vindt dat er oneigenlijke druk is uitgeoefend op mijn hoofdredacteur en op ons als redactie waardoor wij onevenredig zijn tegengewerkt. Er was meer wrijving dan je als je journalist mee zou moeten dealen in je werk en dat heeft naast invloed op publicaties ook tot een sociaal onveilige werksfeer geleid. Die erkenning maakte een hoop emotie en energie los. Eindelijk erkenning. Nee Bridget, het is niet normaal wat hier gebeurd is en jullie zijn niet gek. Het bestuur, de redactieraad, de directeur communicatie en de werkgever in zijn geheel hebben niet goed gehandeld jegens ons. De commissie gaf aan dat door het bestuur een sociaal onveilige situatie is gecreëerd. De werkgever heeft geen goed werkgeverschap getoond.

De publicatie van het rapport is helaas niet in goed overleg gebeurd, iets wat we wel hebben geprobeerd. Mijn advocaat en die van de TU/e waren met elkaar in gesprek, maar op 31 mei heeft de TU/e besloten zelfstandig naar buiten te treden met een deels zwart gelakt rapport. Iets dat ik niet vind kunnen: er dient volledige transparantie te zijn en ik beroep me daarbij op de vrijheid van meningsuiting die is vastgelegd in het Europese recht. Naast het volledige transparante rapport moeten de procedures in deze ook goed gevolgd worden. De Raad van Toezicht belegde de openbaring bij het CvB, terwijl het CvB onderwerp was van onderzoek, dat is niet zuiver. De Raad van Toezicht moet leidend zijn in het aangeven of, hoe en wanneer de adviezen worden opgevolgd. Ook is het in deze zaak nog complexer: de Raad van Toezicht is ook betrokken geraakt omdat wij met ons team ook daar om hulp hebben gevraagd binnen de TU/e. De gesprekken zijn er geweest maar wij hebben nooit een terugkoppeling gehad over wat de RvT nadien besproken heeft.

De Raad van Toezicht heeft nu wel laten weten zich te herkennen in het rapport en de adviezen te omarmen. Dat geeft een dubbel gevoel: het is verdrietig dat je zo ver moet gaan om mensen te laten inzien dat hun handelen of het gebrek daaraan niet ok is. Maar tegelijk ben ik blij te zien dat men nu wel wil veranderen, dat geeft hoop. Wel is het essentieel dat er een SMART commitment komt vanuit de RvT voor het uitvoeren van de genoemde acties. Verder moet ik ook nog strijden om de volledige kosten van de nodige juridische hulp vergoed te krijgen van de universiteit nu ik in het gelijk ben gesteld. 

Ik ben dankbaar dat de commissie niet heeft weggekeken. De commissie heeft me in het gesprek bij het overhandigen van het rapport een compliment gemaakt voor het nemen van de voortrekkersrol in het adresseren van deze misstand. Die erkenning vond ik fijn, want het is zeker zwaar en je moet stevig in je schoenen staan om dit proces aan te kunnen.

Toch kun je dit niet alleen. Het blijkt wel hoe essentieel de getuigenissen van mijn collega’s zijn geweest, net als die van mijn voormalig chef met wie ik nog altijd goed contact heb, de Kring van Hoofdredacteuren, Het Huis van Klokkenluiders en vele andere mensen die ik onmogelijk allemaal kan noemen. Dank, zonder jullie had er nooit zoveel bewijs gelegen.

Tegen mensen die een misstand zien maar wegkijken, omdat ze niet durven of omdat ze denken dat er toch niks verandert: heroverweeg die gedachte. Ja het is zwaar, maar het is het waard. Door deze zaak wordt in ieder geval het redactiestatuut van Cursor aangepast, komt er een nieuwe redactieraad en zijn er nog vele acties geadviseerd door de commissie om de TU/e een veiligere en vrije plek te maken die een universiteit hoort te zijn. 

Reactie van de redactieraad 

De redactieraad waardeert en herkent zich in het advies van de commissie.  

De gedane melding zag primair op het toepassen van censuur. De commissie oordeelt dat hier geen sprake van is geweest. 

De commissie stelt verder geen oordeel te kunnen geven over de journalistieke en inhoudelijke kwaliteit van de betreffende publicaties. Dat moet worden gerespecteerd. De journalistieke aanpak is echter wel altijd de kern geweest voor de adviezen die de redactieraad heeft gegeven.  

De redactieraad heeft zelf bij haar start in 2022 geconstateerd dat er onduidelijkheid was over de afspraken tussen CvB en hoofdredacteur. Naar alle betrokkenen is destijds al aangegeven dat het een bijzondere situatie was. De redactieraad heeft daarbij de bijzondere rol geaccepteerd en zo bij te dragen aan de nieuwe start die iedereen wilde maken. 

Dat is de reden dat de leidraad is opgesteld. Met zowel de leidraad als de samenstelling van de redactieraad is door alle direct betrokkenen ingestemd. Dat was een voorwaarde voor de redactieraad om haar functie te kunnen en willen invullen. 

De commissie constateert terecht dat de diverse maatregelen om tot herstel van vertrouwen te komen, onvoldoende resultaat hebben gehad. Dat heeft de redactieraad ook eerder zelf geconstateerd en dat was de reden om na 1 jaar (medio 2023) het advies te geven om de impasse, die sinds 2020 bestond, te doorbreken. Dat advies was noodzakelijk en relevant. 

Aan de direct betrokken partijen is geadviseerd om de situatie niet te laten voortbestaan. Dit in het belang van het creëren van een structureel gezonde werksituatie. We betreuren het dat dit door de redactie niet zo is ervaren en haar heeft belemmerd in haar functioneren. 

De redactieraad heeft toen overigens ook haar eigen positie aangeboden om zo bij te dragen aan de gewenste doorontwikkeling van de Cursor. 

Door de ontstane situatie zijn er inmiddels een aantal essentiële stappen gezet. De redactieraad heeft veel vertrouwen in het veranderproces dat is gestart onder de leiding van de interim hoofdredacteur. Naast een nieuwe redactieraad past daar een nieuw redactiestatuut bij, waarin de elementen die de commissie adviseert volledig worden onderschreven. Dat zal bijdragen aan een structureel verbeterde en toekomstbestendige Cursor.  

Frank Janssen 

Voorzitter redactieraad Cursor