De TU/e verwijst voor een reactie op het hoofdlijnenakkoord naar het persbericht van Universiteiten van Nederland (UNL). Daarin staat dat de universiteiten geschrokken zijn van de bezuinigingen op onderwijs, onderzoek en innovatie. UNL omschrijft het als een dreun. Volgens de koepelorganisatie staan door de bezuinigingen de banen van 1200 wetenschappers op de tocht. Jouke de Vries, interim-voorzitter van Universiteiten van Nederland: “Samen met het forse ingrijpen in het internationale karakter van universiteiten, schaden deze bezuinigingen ons goede onderwijs en onderzoek. Dat past niet bij de ambitie van de formerende partijen om de kenniseconomie en het verdienvermogen van Nederland te versterken. Hiermee zetten we de toekomst van de jongeren in ons land op het spel.”

De Algemene Onderwijsbond, die de belangen behartigt van mensen werkzaam bij universiteiten en onderzoekinstellingen, reageert genuanceerd op de onderwijsparagraaf in het akkoord. De bond ziet ‘positieve aanknopingspunten’ in met name aankondiging voor minder subsidies en meer structurele financieringen van het onderwijs. Volgens AOb-voorzitter Tamar van Gelder staat dit echter haaks op de aangekondigde bezuinigingen in onder andere de sectorplannen en op het Fonds Onderzoek en Wetenschap. Die moeten dan ook van tafel, staat in het persbericht.

Het Interstedelijk Studenten Overleg, dat de belangen van zo’n 800.000 studenten behartigt, spreekt van een ‘zwarte dag voor studenten’. De organisatie is van oordeel dat het nieuwe kabinet van plan is om ‘het vervolgonderwijs langzaam te begraven’ en hekelt de langstudeerboete, verlaging van de basisbeurs en gebroken beloften aan de pechgeneratie, die weliswaar een (kleine) tegemoetkoming krijgt, maar geen renteverlaging op hun studieschuld hoeft te verwachten. “Beste student, we kunnen ons voorstellen dat dit een hoop is om te verwerken”, sluit de organisatie het persbericht af.

Vakbonden vooral negatief

Elisa Weehuizen, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond heeft ‘alleen maar harde woorden’ over het akkoord, zegt ze desgevraagd. Toch is Weehuizen niet verbaasd. “We hadden het ergste verwacht en dit akkoord laat zien dat dat terecht was. Er wordt structureel bezuinigd op de hogescholen en universiteiten. Dit gaat een grote impact hebben op de kennisontwikkeling van studenten. Een nieuw dieptepunt.”

Over de kleine compensatie voor pechstudenten, zegt Weehuizen dat haar ‘vertrouwen in de politiek is gekrenkt’. Daarnaast is de langstudeerboete een doorn in het oog. “We zien rapport na rapport dat studenten kampen onder enorme prestatiedruk en nu wordt hen de tijd en ruimte om zichzelf te ontplooien ontnomen. Ik roep iedere student op: schrijf je in bij je plaatselijke studentenvakbond en verzet je tegen deze plannen.”

Vakbond FNV heeft ‘met open mond’ het hoofdlijnakkoord gelezen en spreekt zich uit tegen de bezuinigingen op onder andere het onderwijs. “Dit gaat alle perken te buiten,’ aldus vakbondsvoorzitter Tuur Elzinga op de FNV-website. Vakbonden VNO-NCW en MKB Nederland zijn wel positief over het akkoord. “Met nieuwe strategische investeringsagenda’s met afspraken over wonen, bereikbaarheid, onderwijs en economie kan hier straks daadwerkelijk een goede invulling aan worden gegeven waar ondernemers graag over meedenken en aan bijdragen”, schrijven zij in een gezamenlijk statement. Wel hebben zij zorgen over het stoppen met het Groeifonds ‘in een tijd waarin innovatie belangrijker is dan ooit’.

CNV Onderwijs leest ‘mooie woorden’ over het onderwijs, voornamelijk de aanpak van de wildgroei aan subsidies, maar heeft veel vragen over de haalbaarheid van alle plannen. Bestuurslid Daniëlle Woestenberg: “Het kabinet zegt de kennisinfrastructuur te willen versterken, maar bezuinigt wel 1,1 miljard op het Fonds Onderzoek en Wetenschap. Hoe dan? Het kabinet kondigt een Herstelplan Kwaliteit Onderwijs aan, maar geeft daar nog geen richting voor aan en stelt geen geld beschikbaar. Hoe dan?” Woestenberg benadrukt daarbij dat de plannen voor het onderwijs staan of vallen met de uitwerking ervan. “Holle frasen, dat is echt het laatste wat het onderwijs nu nodig heeft.”

Luchtkastelen

Oppositiepartijen reageren kritisch op het hoofdlijnenakkoord. D66-leider Rob Jetten vindt dat het vol staat met ‘luchtkastelen op financieel drijfzand’. Hij ging specifiek in op de bezuinigingen op onderwijs en wetenschap. Die noemt hij de ‘grootste van de afgelopen eeuw’ en een ‘kapitale fout’.

De nieuwe regeringscoalitie heeft het hoofdlijnenakkoord gepresteerd. Lees hier meer over de inhoud van het akkoord op het gebied van het onderwijs, wetenschap en innovatie.