Het rapport is in Utrecht gepresenteerd aan Mariëtte Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en geweld en de burgemeester van Utrecht, Sharon Dijksma. Het document biedt praktische handvatten en hulpmiddelen om een veilige leeromgeving te bevorderen en sociale onveiligheid breed aan te pakken op onderwijsinstellingen. Het is bedoeld voor docenten en andere professionals die zich inzetten voor dit thema.

In het rapport zijn bestaande initiatieven op onderwijsinstellingen rondom sociale veiligheid samengevat, op basis van gesprekken met ervaringsdeskundigen. Daarnaast is er input verzameld uit bijeenkomsten van ISO met hun eigen achterban. Die zijn samengevoegd met de uitkomsten van de theatervoorstelling Safe Space van Time Out, die TU/e-studenten recent nog hebben bijgewoond, waarbij zij hun input konden delen over dit thema.

Medewerkers van dezelfde faculteit kregen daarvoor een andere voorstelling te zien, die eveneens benoemd wordt in het rapport als effectief middel om gesprekken rondom sociale veiligheid en welzijn op gang te brengen.

Tips

In het rapport wordt ook TU/e’s Wellbeing Signal Group van Mechanical Engineering (ME) benoemd, als initiatief om een veilig leerklimaat te bevorderen. De groep bestaat uit vertegenwoordigers van verschillende lagen binnen de faculteit. Een samenstelling die het mogelijk maakt om ‘groepsoverstijgend signalen op te vangen en uit te wisselen’.

Een andere tip is om sociale veiligheid een verplicht onderdeel van het curriculum te maken, iets wat nu alleen nog in Eindhoven bij Mechanical Engineering en in Maastricht het geval is.

Daarnaast wordt het belang van een transparant, onafhankelijk en toegankelijk meldsysteem benadrukt. “Dit houdt in dat klachten op de instelling instellingsbreed, en dus niet per faculteit, worden behandeld door personen die verder geen banden hebben met de instelling”, leest het rapport. Daarbij is het belangrijk om een gedragscode te formuleren op basis van waarden die gelden binnen de instelling.

Op de TU/e wordt hier al vorm aan gegeven met het waardentraject en het nog te realiseren Integrity Office, wat als een breed loket gaat dienen voor vragen en meldingen rondom sociale veiligheid. Het loket zal bezet worden doorvertrouwenspersonen van de universiteit.

Perspectief bieden

“We hopen dat we hiermee handvatten kunnen geven aan mensen die zich bezighouden met sociale veiligheid. Dat zij dit rapport erbij kunnen pakken en daar inspiratie en praktische tips uit kunnen halen”, zeg Joyce van der Wegen van ECIO. Zij heeft meegeschreven aan het rapport en overhandigt de handreiking vandaag aan de regeringscommissaris.

“We zagen dat sociale veiligheid een belangrijk thema is, maar tegelijkertijd wisten mensen niet hoe ze daar handen en voeten aan konden geven. Daarop besloten we hen perspectief te bieden door samen te vatten welke initiatieven er al bestaan en wat er nog meer mogelijk is.”

Voor de presentatie van het rapport was het decor van de theatervoorstelling gebruikt, inclusief de rode lijnen die de veilige omgeving symboliseren. Er werden scenes uit die voorstelling gespeeld. Tussendoor vonden drie panelgesprekken plaats. Ralph van Ierland, Social Safety Officer bij Mechanical Engineering deed daaraan mee. “We spraken over het implementeren van bestaande (studenten) initiatieven in het beleid. Een van de oproepen aan de instellingen was ook om het aan te durven deze studenteninitiatieven een plek te geven. Ik denk dat de handreiking een mooie kans geeft om als instelling verdere stappen te zetten rondom sociale veiligheid. Het blijft heel waardevol om ervaringen tussen instellingen te delen, en te leren van wat bij iedereen werkt, en wat minder.”

Cijfers

Volgens recente cijfers ervaren de meeste studenten een veilig leerklimaat, maar tegelijkertijd zien zij ook pestgedrag en discriminatie. Geschat wordt dat ruim 30.000 (4 procent) van de studenten in het hoger onderwijs weleens te maken heeft met grensoverschrijdend gedrag.

Een kwart van de studenten die hiermee te maken heeft, onderneemt geen actie. Ze hebben weinig vertrouwen in de klachtenprocedure bij hun instelling, hebben het idee dat het geen zin heeft of ervaren een drempel om een klacht in te dienen. Van deze studenten weet een op de vijf überhaupt niet waar ze met hun klacht terechtkunnen.