De lange arm van China in Nederland komt vaker in het nieuws. Leden van Chinese studentenverenigingen in Nederland houden in de gaten of andere leden niet te kritisch zijn op hun thuisland. RTL Nieuws en Follow the Money onthulden in 2021 het bestaan van illegale Chinese ‘politiebureaus’ in Rotterdam en Amsterdam. 

Acht landen

Afgelopen jaar onderzocht Amnesty International voor het eerst in acht landen op welke manier Chinese studenten met de censuur uit hun thuisland worden geconfronteerd. De mensenrechtenorganisatie interviewde 34 studenten uit China en Hong Kong die studeren of net klaar zijn in de VS, Canada, België, Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. 

Ze vertellen Amnesty dat ze online gevolgd worden, zowel door het regime als door medestudenten. Ook zegt een op de drie studenten dat hun familie door Chinese autoriteiten is benaderd. Daarbij wordt gedreigd met ontslag of met het intrekken van paspoort of promotie als de studenten kritiek uiten.

Zelfcensuur

Studenten passen online en in gesprekken met elkaar zelfcensuur toe om te voorkomen dat ze in de problemen komen. Een Chinese student in Nederland vertelt Amnesty dat ze herhaaldelijk is bedreigd door een Chinese klasgenoot. In de les werd haar toegebeten dat ze “meer respect zou moeten hebben voor haar thuisland”, anders zouden er “consequenties” zijn.  

“De getuigenissen die we voor dit onderzoek hebben verzameld laten duidelijk zien hoe de regeringen van China en Hong Kong studenten het stilzwijgen proberen op te leggen, ook al zijn ze duizenden kilometers van huis. Veel studenten leven hierdoor in angst”, zegt Sarah Brooks van Amnesty International in een persbericht.

Amnesty schat dat zo’n 900 duizend Chinese studenten in het buitenland studeren. De organisatie roept universiteiten op om de academische vrijheid beter te beschermen en Chinese studenten te ondersteunen in geval van ‘transnationale repressie’.