De Blauwe Zaal vult zich met studenten. Op hun stoel vinden ze een flyer met de verschillende loketten en plekken op de universiteit voor welzijn en sociale veiligheid. Ook vinden ze een oranje kaart waar ze op kunnen schrijven wat ze van de voorstelling vonden en tips kunnen delen over hoe de universiteit de sociale veiligheid kan verbeteren. Op de agenda staat een voorstelling van theatergroep Time Out met de naam Safe Space.

Het toneelstuk bestaat uit meerdere scènes over uiteenlopende situaties, zoals ongewenste aanrakingen en racisme. Tussendoor wordt het publiek gevraagd om daarop te reflecteren. Studenten vullen massaal de online Mentimeter in als dat van hen wordt gevraagd, maar waren terughoudend om hun onderbouwingen te bespreken in de zaal. 

Programma

Het theaterstuk is onderdeel van het programma Sociale Veiligheid bij Mechanical Engineering. Het is één van de vier verplichte onderdelen in de leerlijn Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling (P&PD). De voorstelling dient als start van een langer traject waar studenten leren over sociale veiligheid en inclusie. Dat het een verplicht onderdeel is voor studenten is vrij uniek. Naast de TU/e, doet alleen Universiteit Maastricht dat.

Het programma is gestart na de landelijke signalen van grensoverschrijdend gedrag bij studenten en geluiden bij de faculteit die deze signalen bevestigen. Begin april kregen medewerkers van dezelfde faculteit een andere voorstelling over sociale veiligheid te zien. Dat maakte een diepe indruk op de zaal.

Een veilige ruimte

Het toneelstuk begint met een aantal gedragsregels om een veilige omgeving te creëren, waarna een Social Safety Coach genaamd Dorine wordt geïntroduceerd. Ze is een computerprogramma dat de ruimte scant op onveilige situaties. Een deel van de vloer wordt afgeplakt met rode tape, waarmee de 'veilige ruimte' een fysieke plek krijgt op het toneel.

Als het personage Arnoud, een witte man van gevorderde leeftijd, op een rode knop drukt om aan te geven dat hij van de veilige ruimte gebruik wil maken, klinkt er luide muziek. “Zet uit, douchebag”, reageert zijn tegenspeler, waarop Dorine aanspringt. “I detect an unsafe situation.” Een veilige omgeving creëren blijkt zo makkelijk nog niet.

In de opvolgende scènes worden situaties gespeeld waarin grenzen worden overschreden. Van huisgenoten die elkaar onder druk zetten om alcohol te drinken, een professor die zijn hand op de billen van een student legt, tot racisme en de drempel om daar een melding van te maken. 

Daderperspectief

Later in het stuk verschuift de focus van de slachtoffers naar de daders. Wat als jij zelf een grens overgaat? De zaal wordt gevraagd om te gaan staan. Ze krijgen drie stellingen en moeten gaan zitten als ze het ermee eens zijn. Bij de stelling: 'ik weet wanneer ik iemands grens over ben gegaan', blijft de zaal grotendeels staan. Hetzelfde gebeurt bij de stelling ‘ik ken iemand die een grens over is gegaan’ en ‘ik ben zelf een grens overgegaan bij een ander’.

De studenten mogen weer zitten en de acteurs vertellen een voor een over een moment waarop zij zich grensoverschrijdend hebben gedragen. Je kan een grens overgaan, maar nog steeds een goed persoon zijn, is de boodschap. Dan schreeuwt een actrice: “Waarom moeten we aandacht geven aan de daders? Het zijn de slachtoffers die nu eens aandacht verdienen!” De emoties lopen op. Er ontstaat een verhitte discussie waar iedereen langs elkaar heen praat, binnen de afgeplakte veilige ruimte op het podium. In een kakofonie van meningen en emoties, versterkt door een video met beelden van ontgroeningen en het studentenleven, eindigt het toneelstuk abrupt. 

Reflectie

In de reflectie naderhand worden studenten gevraagd aan welke scène zij zich het meest kunnen relateren. Dat blijkt de eindscène te zijn. Een student legt uit dat hij daarvoor koos, omdat hij merkt dat mensen in gesprekken over grensoverschrijdend gedrag vooral vanuit hun emotie reageren, wat een open gesprek alleen maar moeilijker maakt.

Tekst loopt door onder de foto.