Volgens NRC bedreigt een ‘cultuur van uitgeven’ de stabiliteit van de TU Delft. De universiteit investeerde bijvoorbeeld tientallen miljoenen in HollandPTC, dat in 2021 een verlies van 26 miljoen euro noteerde. Naast de bestaande investeringen staat TU Delft samen met het Leidse academisch ziekenhuis LUMC en het Rotterdamse Erasmus MC garant voor een lening 90 miljoen euro van de Europese Investeringsbank (EIB). Bij een faillissement van HollandPTC zouden de TU en de twee medische centra elk voor ruim dertig miljoen euro het schip in gaan.

TU Delft schrijft in een uitvoerige reactie zich totaal niet te herkennen in het door NRC geschetste beeld ‘alsof binnen de TU Delft een cultuur zou heersen van veel en makkelijk geld uitgeven, en verwerpt deze suggestie daarom krachtig’.

Lees ook wat universiteitsblad Delta van TU Delft hierover schrijft: ‘NRC: TU Delft blijft tegen beter weten in geld steken in protonenkliniek’

De vraag die achterblijft is of het verstandig is dat een universiteit overheidsgeld steekt in bedrijven. Volgens TU Delft wel, omdat het nodig is om innovaties van de universiteit naar de markt te brengen. “Anders gebeurt het namelijk niet”, zegt een woordvoerder van TU Delft desgevraagd. Collegevoorzitter Tim van der Hagen benadrukt in het NRC-artikel dat de TU Delft er niet is om winst te maken. ‘Wij proberen geen geld te verdienen, maar uit te geven. Dat is onze taak: iedere euro optimaal besteden. Aan goed onderwijs, onderzoek en het verder brengen van innovaties naar de maatschappij’, aldus Van der Hagen, die overigens ook rector magnificus is van TU Delft.

Hoe doet de TU/e het?

Hoe gaat de TU in Eindhoven eigenlijk om met investeringen in bedrijven? “We investeren geen TU/e-geld in participaties of andere bedrijven”, zegt een woordvoerder. Wel is de universiteit aandeelhouder in tientallen spin-offs, startups en andere bedrijven. Hoogleraren, onderzoekers of studenten starten een bedrijf en de TU/e stimuleert en faciliteert dat. De TU/e investeert dan in de vorm van kennis, ”in ruil voor aandelen”.

Het doel van de TU/e is hetzelfde als bij de TU Delft: valorisatie, ofwel maatschappelijke waarde creëren met de innovaties die op de universiteit worden bedacht. “Met deze aandelen kunnen we mede zorgen voor de optimale ontwikkeling van onze startende bedrijven, zodat er maximale maatschappelijke impact ontstaat”, aldus de woordvoerder. De universiteit verkoopt zijn aandelen als het bedrijf op eigen benen kan staan. “Wanneer we vertrouwen hebben dat het bedrijf goed zelfstandig staat, doen we de aandelen van de hand. We houden aandelen dus niet uit winstoogmerk.”

Huidige aandelen 

Volgens het laatste jaarverslag (over 2022) had de TU/e aandelen in 54 bedrijven. In 7 bedrijven had de universiteit 100 procent van de aandelen in handen, zoals Euflex; het interne uitzendbureau van TU/e. De financiële resultaten van die bedrijven zijn opgenomen in de cijfers van de universiteit (‘geconsolideerd’ in jargon). Euflex boekte in 2022 een omzet van 17,9 miljoen en een winst van 2,1 miljoen. Van de andere 6 bedrijven vermeldt het jaarverslag alleen dat het ‘stabiele omzetten en resultaten’ liet zien. Cijfers worden niet genoemd, behalve dat bij de 7 bedrijven in totaal 303 medewerkers in dienst zijn.

Daarnaast waren er eind 2022 nog 47 bedrijven waar TU/e medeaandeelhouder van is, zoals Modelta – gespecialiseerd in innovatieve membraan-technologie voor de chemie – en Innofluidics – dat zich bezighoudt met de detectie van circulerende tumorcellen. Over de financiële prestaties van die bedrijven wordt niet gerapporteerd in het jaarverslag. Hoeveel de bedrijven waard zijn, is ook onbekend. “De waarde van een participatie komt pas tot uitdrukking op het moment dat wij ons aandeel van de hand doen”, zegt de woordvoerder. In 2022 werd met de verkoop van bedrijven een winst geboekt van 9,1 miljoen euro.

Geen publiek geld in risicovolle ondernemingen

Anders dan TU Delft, investeert TU/e dus geen geld in bedrijven, waardoor het geen financiële risico's loopt. “We vinden dat we als universiteit geen publiek geld kunnen investeren in risicovolle ondernemingen, wat startups per definitie zijn”, legt de woordvoerder uit. “Financiering is een taak van andere partijen. Wel doen we er alles aan om onze startups zo goed mogelijk te faciliteren om de kans te optimaliseren op een goede bedrijfsstart en daarmee een maximale kans op maatschappelijke impact.”