- Cultuur
- 10/04/2024
Geen ‘Ramadan, jammer dan’: “wij willen dit graag doen”
Vandaag is het ‘Eid al Fitr’, in Nederland vooral bekend onder de naam Suikerfeest. Deze dag is - samen met het Offerfeest (officiële naam: ‘Eid al Adha’) - een van de twee grote feestdagen binnen de Islam en viert het einde van de vastenmaand Ramadan. Maar waarom vasten moslims eigenlijk? En hoe is deze periode voor vastende TU/e-studenten?
Nederland is een multicultureel en multireligieus land. Volgens de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek is op dit moment 5,6% van de Nederlandse bevolking moslim. Een groot deel van deze groep zal daarom de afgelopen dertig dagen van zonsopgang tot zonsondergang gevast hebben.
Van zonsopgang tot zonsondergang
“Het vasten tijdens de maand Ramadan staat beschreven in het tweede hoofdstuk van de Koran. Hier wordt het vasten genoemd en opgedragen aan alle gelovige mensen”, begint Esmae (die wegens privacy bij voornaam genoemd wil worden), bestuurslid van islamitische studentenvereniging Salaam. “Het vasten houdt in dat je je van zonsopgang tot zonsondergang weghoudt van alle vormen van consumeren. Dus niet eten, niet drinken, maar ook geen fysieke intimiteit. Uiteraard zijn er ook uitzonderingen (wanneer niet gevast hoeft te worden, red.) die in hetzelfde hoofdstuk worden benoemd, zoals voor zieken en reizenden.”
Volgens Esmae is de onderliggende gedachte van het vasten dat men zich loskoppelt van het wereldse leven om zich meer te focussen op geloof. “Door het vasten stijgen we boven deze basisverlangens uit om los te komen van het wereldse leven, en zo meer gehecht te raken aan het hiernamaals en onze schepper: Allah (Arabisch voor ‘de God’, red.). Maar ook om eigenschappen zoals zelfbeheersing en discipline te ontwikkelen.”
Suhoor en Iftar
Tussen zonsopgang en zonsondergang mag er dus niets gegeten of gedronken worden. Dit geldt echt voor álle vormen van eten en drinken; dus ook voor water. Om toch genoeg voedingsstoffen en vocht binnen te krijgen wordt er doorgaans op twee belangrijke momenten extra goed gegeten en gedronken: ‘suhoor’ en ‘iftar’. Suhoor kan gezien worden als een heel vroeg ontbijt vlak voordat de zon opkomt, en iftar als een laat diner zodra de zon onder is gegaan. Hoe vroeg en hoe laat suhoor en iftar precies zijn is afhankelijk van de periode in het jaar. Dit jaar lag de start van het vasten in Nederland ongeveer tussen 04.30u en 05.30u en het einde ongeveer tussen 18.30u en 20.30u.
Taalweetje
Het Arabische woord ‘iftar’ betekent ‘breken van het vasten’. Tijdens deze maaltijd wordt namelijk het vasten verbroken. De officiële benaming voor het Suikerfeest - Eid al Fitr - bevat een variant van ditzelfde woord (‘fitr’) en betekent hiermee: ‘feest van het breken van het vasten’.
Samenzijn
Volgens Esmae zijn samenzijn en gezamenlijke aanbidding belangrijke factoren tijdens de Ramadan. “Ramadan, het vasten, het bidden, het vroeg opstaan (voor suhoor, red.), het vasten verbreken (iftar, red.), het Suikerfeest - dat wordt meestal met je familie gedaan”, legt zij uit. “Het is gewoon heel motiverend om in een huishouden te leven waarin deze activiteiten gezamenlijk gedaan kunnen worden, vooral omdat de ‘vastenroutine’ soms lastig combineert met je normale routine.”
Volgens haar is het, vooral tijdens deze periode, belangrijk om te beseffen dat niet iedereen zijn of haar familie hier in Nederland heeft. “We hebben aan de universiteit heel veel expat-studenten. Bij hen komt best wel een stukje eenzaamheid kijken tijdens de Ramadan.” Salaam zet zich daarom actief in voor deze groep door deze mensen bij elkaar te brengen en bijvoorbeeld gezamenlijke iftars te organiseren. “Het is heel mooi om te zien dat zij elkaar leren kennen, en uiteindelijk ook zelf initiatief nemen om bij elkaar te komen. Er is echt een vriendenkring ontstaan”, aldus Esmae.
Vastend studeren
Niet alleen eenzaamheid, maar ook op een lege maag studeren of werken blijkt een uitdaging. “Je haalt je energie normaal gesproken natuurlijk uit eten, en ook uit slaap. Het is wat dat betreft best wel een uitdaging om tijdens het vasten geconcentreerd te studeren”, vertelt Esmae. “Dan is het fijn dat we op de universiteit een islamitische gemeenschap hebben, want je komt elkaar tegen en motiveert elkaar om vol te houden en het beste eruit te halen.”
Deze uitdagingen zijn volgens Esmae overigens geen reden tot medelijden. “Ik denk dat er een beeld is van: ‘oh Ramadan, jammer dan’, en er zijn mensen die oprecht medelijden hebben omdat ik moet vasten”, begint zij. “Ja, het is zwaar om de hele dag niet te eten, maar als gelovige weet je dat het een daad van aanbidding is die zo geliefd is bij Allah en dat maakt dat je het heel graag wilt doen.” Daarnaast beweert zij dat het vasten gedurende de Ramadan steeds iets makkelijker gaat. “Op een gegeven moment gaat het vanzelf.”
Maankalender
Dit jaar was een relatief makkelijk jaar voor de Ramadan; het was minder lang licht en er hoefde dus korter gevast te worden. De komende jaren zal de Ramadan steeds iets eerder in de winter plaatsvinden. Ramadan vindt ieder jaar namelijk tijdens een andere periode plaats. “De islamitische kalender is een maankalender, terwijl wij vanuit het westen een zonnekalender (januari tot en met december, red.) gebruiken”, legt Esmae uit. De maankalender telt net als de zonnekalender twaalf maanden, waar Ramadan er dus één van is. Omdat deze maanden korter zijn dan bij een zonnekalender, duurt een jaar plus minus elf dagen korter; dat is de reden dat Ramadan binnen onze Nederlandse zonnekalender ieder jaar ongeveer elf dagen naar achter verschuift.
Het volgen van een maandkalender zorgt er ook voor dat er altijd pas één dag van te voren met zekerheid gezien kan worden of de maand Ramadan ten einde is en dus of het Suikerfeest gevierd kan worden. Een maancyclus duurt namelijk 29 óf 30 dagen. Op dag 29 wordt er gekeken of er een nieuwe maan te zien is. Zo ja, dan begint de nieuwe maand en heeft Ramadan 29 dagen geduurd. Zo niet, dan duurt de Ramadan 30 dagen.
Eid al Fitr (aka Suikerfeest)
Dit jaar heeft de Ramadan dertig dagen geduurd en vandaag - op de eerste dag van de nieuwe maand (genaamd Shawwal) - wordt het Suikerfeest oftewel Eid al Fitr gevierd. Op deze dag gaan veel moslims vroeg in de ochtend naar de moskee voor een speciaal gebed dat enkel op de twee feestdagen in Islam wordt verricht: tijdens het Suikerfeest en het Offerfeest. De rest van de dag staat voor de meesten in het teken van lekker eten en samenzijn met familie en vrienden.
Omdat veel Salaam-leden vandaag met familie en vrienden doorbrengen, heeft Salaam ervoor gekozen een verlate Eid al Fitr viering te organiseren op de TU/e. Deze zal donderdagmiddag om 12.00 uur plaatsvinden in de vorm van een lunch. Via de volgende link kun je jezelf aanmelden voor het evenement.
Discussie