Hoogleraar Jan van Hest van de faculteit Chemical Engineering and Chemistry krijgt de beurs voor zijn onderzoek ‘Protein-regulated artificial cell populations and tissues’. Het is de tweede keer dat hij de prestigieuze beurs binnensleept, maar ‘het was net zo spannend als de eerste keer’. Hij kreeg het bericht in eind vorige maand toen hij in Canada was, vanwege het tijdsverschil bereikte het nieuws hem ’s nachts. Daarna kon hij zijn slaap niet meer vatten.

Het nieuwe onderzoek is een voorloper op het project waarmee hij de eerdere beurs won. “We onderzochten hoe we kunstmatige cellen kunnen maken. Dat zijn deeltjes die lijken op onze eigen levenscellen. Die cellen communiceren en werken samen met elkaar. Zo zijn ze tot meer in staat." Een grote groep cellen die met elkaar samenwerkt heet weefsel, en dat is precies waar het nieuwe onderzoek over gaat. “We blijven het ontwikkelproces voor kunstmatige cellen verbeteren, maar gaan nu weer een stap verder. We gaan kijken hoe we die kunstmatige cellen kunnen vormen tot kunstmatig weefsel.” Uiteindelijk zou het kunstmatige weefsel gebruikt kunnen worden om bijvoorbeeld medicijnen op te testen.

Top 4

Het kleine Nederland sleept al jaren veel ERC-beurzen in de wacht. Vorig jaar viel het aantal toegekende advanced grants ineens een beetje tegen en stond Nederland met veertien toekenningen op de zevende plaats. Maar in de ronde van 2023 staat Nederland met 23 van de 255 toegekende beurzen weer in de top 4. Het moet alleen Duitsland (50 beurzen), het Verenigd Koninkrijk (42 beurzen) en Frankrijk (37 beurzen) laten voorgaan.

De TU/e sleept dit jaar één beurs binnen. In totaal is er in deze ronde 652 miljoen euro verdeeld en de slaagkans van de aanvragers was bijna 14 procent.

Voorlopig

Maar de lijst is voorlopig, want het Verenigd Koninkrijk doet sinds de Brexit eigenlijk niet meer mee met het Europese onderzoeksprogramma. Daarom krijgen de uitverkoren wetenschappers van Britse universiteiten de beurs alleen uitgekeerd als ze die meenemen naar een onderzoeksinstelling in een land dat wél deelneemt. In 2024 vervalt die beperking, als het VK weer aanhaakt.

Als ze niet overstappen naar een ander land krijgen ze de ERC-beurs dus niet. Wel ontvangen ze dan een vergelijkbare beurs van de Britse overheid, die de selectie door de ERC is blijven erkennen.

Reservelijst

Dan valt er Europees beurzengeld vrij dat doorschuift naar de reservelijst van onderzoekers die net buiten de boot vielen. Mogelijk profiteren ook Nederlandse instellingen hiervan. Vooralsnog gaan de meeste beurzen naar de beide Amsterdamse universiteiten, de Universiteit Utrecht en het Nederlands Kanker Instituut.

Elk jaar verdeelt de ERC beurzen onder jonge onderzoekers (starting grants van maximaal 1,5 miljoen euro), ervaren onderzoekers (consolidator grants van 2 miljoen euro) en toponderzoekers (advanced grants van 2,5 miljoen euro).

De beurzen zijn vergelijkbaar met de Nederlandse veni-, vidi- en vici-beurzen uit het Talentprogramma van onderzoeksfinancier NWO, al zijn de Europese beurzen wel hoger.