“De weg naar energie-onafhankelijkheid is al jaren een belangrijk thema, maar door de oorlog in Oekraïne kwam het in een stroomversnelling”, vertelt Ali Al-Jaliel, masterstudent Sustainable Energy Technology bij de TU/e-faculteit Mechanical Engineering en een van de organisatoren van het evenement vanuit Team Energy. Onze afhankelijkheid van geïmporteerd gas werd in het afgelopen jaar pijnlijk duidelijk en de behoefte naar alternatieven hierdoor nog urgenter. “Je kunt het thema op meerdere levels interpreteren”, vertelt Al-Jaliel. “Je kunt kijken naar de energie-onafhankelijkheid van Europa, van Nederland, maar ook van een straat of een huishouden.”

“Veel mensen denken bij alternatieve energiebronnen gelijk aan zonnepanelen en windenergie, maar er zijn veel meer technologische mogelijkheden, bijvoorbeeld iron fuel”, vervolgt hij. Daarbij wordt ijzer als een duurzame, CO₂-vrije brandstof gebruikt. “Energy Now is er voor mensen die vanuit hun positie en expertise willen bijdragen aan energietransitie. Iedereen is welkom, maar de primaire doelgroep zijn studenten die tijdens deze dag kunnen leren over de nieuwe ontwikkelingen en technologieën op het gebied van duurzame energie en kennis kunnen maken met verschillende bedrijven en startups. We willen ze bewust maken van wat er speelt en laten zien hoe ze zich zelf actief kunnen inzetten voor de energietransitie.”

Samen zingen voor het klimaat

Volgens het programma zou het congres geopend worden met een speech van Silvia Lenaerts, maar de nieuwe rector wordt onverwachts vervangen door Bart Wesselink, parttimedocent bij de TU/e-faculteit Industrial Engineering and Innovation Sciences, onderzoeker en onafhankelijke duurzaamheidsadviseur. Wesselink laat zien hoe de energie(on)afhankelijkheid van Nederland door de jaren heen veranderde. Van 2000 naar 2020 is de afhankelijkheid sterk gegroeid, maar richting 2030 zou deze steeds meer moeten dalen. In 2050 zou er een hernieuwbare-energiegeneratie in Nederland moeten opgroeien.

Wesselink schetst twee visies op de toekomst: eentje waarin we onbeperkte toegang hebben tot hernieuwbare energiebronnen, en dus ons gedrag niet hoeven aan te passen, en een andere waarin we door de beperkte toegang tot deze bronnen ons gedrag zullen moeten aanpassen, bijvoorbeeld minder zullen moeten vliegen of autorijden. “Waar hoor jij bij? Wat is jouw kijk op de wereld? Ik wil dat jullie er vandaag goed over nadenken”, nodigt Wesselink het publiek uit.

Tot slot zet Wesselink een activistische toon op met het liedje Sing for the climate. Nadat hij het eerste couplet vol overtuiging a capella heeft gezongen, speelt hij de videoclip op het grote scherm af en spoort hij het publiek aan om op te staan en mee te zingen met de kinderen in de video. “We need to build a better future and we need to start right now”, galmt er door de zaal. Het gezamenlijk zingen werkt als een urgente call-to-action en maakt meteen duidelijk: we zullen daden bij het woord moeten voegen om een betere toekomst te kunnen garanderen.

EIRES

Later in de ochtend is Richard van de Sanden aan het woord, wetenschappelijk directeur van EIRES, het TU/e-instituut voor onderzoek naar duurzame energiesystemen. Van de Sanden legt uit wat EIRES is, waar het instituut voor staat en met welke vragen de betrokken wetenschappers zich bezighouden. Verder vertelt hij dat we in de toekomst van een lineair energiesysteem, waarin veel energie niet efficiënt verbruikt en zelfs verspild wordt, naar een meer verbonden, geïntegreerd systeem moeten overstappen. In dit systeem beweegt energie niet in één richting, maar vloeit als het ware tussen producenten en gebruikers, waardoor energieverspilling geminimaliseerd wordt. Tot slot presenteert hij enkele succesvolle startups zoals Carbyon, een bedrijf dat met een unieke technologie direct CO₂ uit de lucht haalt en hiermee de atmosfeer zuivert.

Duurzaam energiesysteem ontwikkelen

In een van de workshops tijdens het congres wordt er in kleine groepjes aan opdrachten van verschillende bedrijven gewerkt. Tijdens de workshop van Essent moeten deelnemers het perfecte energiesysteem ontwerpen voor een project dat bestaat uit twintig eengezinswoningen, een groot appartementencomplex met 130 units en een bedrijventerrein met winkels en kantoren. Er is een aantal voorwaarden, zoals dat waterstoftechnologie in het systeem moet zitten, en de drie hoofddoelen moeten zoveel mogelijk worden nagestreefd: duurzaamheid, betaalbaarheid en leveringszekerheid. Daarbij moet rekening worden gehouden met de behoeftes van de klanten, want deze willen natuurlijk warm douchen, met hun auto rijden en in de winter lekker warm op de bank zitten.

De deelnemers krijgen kaartjes met verschillende energiebronnen en technologieën en moeten deze plaatsen op een grote poster die een schematische voorstelling van het project vormt. Al snel wordt er levendig gediscussieerd en worden er ook de nodige vragen gesteld. Wat is het verschil tussen fotovoltaïsche en thermische zonne-energie? Wat is WKO (warmte-koudeopslag, red.) en hoe werkt dat precies? Wat is goedkoper? Plaatsen we de zonnepanelen op een centrale locatie of bij de verbruiker? Hoe slaan we de energie op? Waar plaatsen we de buffertank? En halen we uit het systeem voldoende energie voor de hele winter? Als de deelnemers er niet zelf uit komen, worden ze op weg geholpen door de medewerkers van Essent die de workshop leiden.