Naast haar aanstelling bij de Eindhoven School of Education (ESoE) werkt Sleenhof nu ruim tien jaar als docent Nederlands op het Sint-Joriscollege in Eindhoven. Hierdoor heeft ze zelf veel ervaring met de jaarlijkse overgangsvergaderingen. Tijdens deze vergaderingen komen docenten bij elkaar om leerlingen te bespreken die niet aan de eisen voldoen om over te gaan naar het volgende jaar, maar ook niet zo slecht hebben gepresteerd om zonder meer te blijven zitten. “Er zijn leerlingen met goede cijfers die vanzelf overgaan en leerlingen die sowieso blijven zitten, maar daartussen is een groot grijs gebied”, vertelt ze.

Twijfels en onzekerheid

Sleenhof merkte dat de jaarlijkse overgangsvergaderingen bij haar gepaard gingen met gevoelens van twijfel en onzekerheid. Want hoe zorg je dat je met z’n allen een zo volledig mogelijk beeld van iedere leerling krijgt? Hoe weeg je verschillende argumenten af? En hoe kom je vervolgens samen zo objectief mogelijk tot een goed afgewogen besluit? Dat is allemaal een flinke uitdaging, vond de docente. “Achteraf vroeg ik me vaak af: Hebben we wel het goede gedaan?”

Toen ze het er met haar collega’s over had, kwam ze erachter dat zij met dezelfde twijfels zaten. “Als ik aan iemand vroeg: ‘Waarom doen we het eigenlijk op deze manier?’, had niemand daar antwoord op”, vertelt ze. “Iedereen wil het beste voor de leerlingen, maar we wisten gewoon niet precies hoe we het moesten doen.” Sleenhof ging zich verdiepen in het proces van deze collectieve besluitvorming en besloot een promotietraject rondom dit onderwerp op te starten.

Niet helemaal objectief

Het proces van collectieve overgangsbeslissingen is een onderbelicht onderwerp dat niet eerder in deze mate is bestudeerd. “Het is heel complex, omdat verschillende factoren het besluitvormingsproces beïnvloeden, zoals de mate waarin de betrokken docenten deelnemen aan de vergadering en de rol van de discussieleider”, legt Sleenhof uit.

Bij scholen ligt er weinig vast over de manier waarop deze beslissingen genomen worden en hoe je zo’n vergadering vormgeeft. “Iedereen doet eigenlijk maar wat”, constateert ze. Er is een aantal tools zoals het registratiesysteem Magister, dat de besluitvorming iets makkelijker kan maken, maar dat is volgens Sleenhof niet voldoende. “Zo’n programma werkt met plusjes en minnetjes, dus eigenlijk heel feitelijk, maar in de praktijk is het nooit zo zwart-wit.”

Het besluitvormingsproces kun je nooit helemaal objectief maken, en dat is ook niet de bedoeling, dat was Sleenhof vanaf het begin duidelijk. Het doel van haar promotieonderzoek was daarom vooral om te kijken hoe je het samen beter kunt doen. “Je kunt dit nooit overlaten aan een tool waar je gegevens invoert en waar een beslissing uit rolt. Maar je kunt wel zorgen dat je het op een gestructureerde manier doet, zodat het proces bij alle leerlingen hetzelfde verloopt en hiermee eerlijker en objectiever wordt.”

Structuur en interactie

In het eerste deel van haar onderzoek interviewde Sleenhof docenten om in kaart te brengen wat er volgens hen goed gaat en wat beter kan. Vervolgens ging ze kijken wat er precies gebeurt tijdens de vergaderingen. Hiervoor heeft ze overgangsvergaderingen op verschillende middelbare scholen geobserveerd en geanalyseerd. Daarbij focuste ze zich vooral op de structuur van de vergaderingen en de interactie tussen de docenten – de twee factoren die, zoals uit de interviews bleek, de grootste invloed hebben op het besluitvormingsproces.