In Helix zijn de toegangsdeuren tot de gangen waaraan de labs zich bevinden, sinds deze ochtend, donderdag 30 maart, alleen nog toegankelijk met een geautoriseerde TU/e-pas. Gistermiddag werd dit per mail meegedeeld aan de bewoners van Helix. ‘Deze extra toegangsbeperking dient om te voorkomen dat onbevoegden laboratoria in het gebouw kunnen betreden’, zo laat het College van Bestuur weten.

De invoering van deze maatregelen is het directe uitvloeisel van een undercover onderzoek dat enige weken terug is uitgevoerd door Cursor en waaruit bleek dat de beveiliging van de labs schromelijk tekortschoot. Om de veiligheid te waarborgen is Cursor zeer terughoudend met het publiceren van details over de exacte locaties van de labs en over de methode die is gebruikt om toegang te krijgen tot de labs, en publiceren we ook geen volledige lijst van de stoffen die in de diverse labs werden aangetroffen. Maar daar zaten onder andere de (hoogrisico-)stoffen chloroform, hydrogen peroxide (waterstofperoxide), 2-vinylpyridine en glutaaraldehyde bij.

Aanspreken op aanwezigheid

Gedurende de tijdspanne waarin Cursor heeft kunnen rondlopen in de labs, werd Cursor in geen van de vier bezochte labs aangesproken om een verklaring te geven over de aanwezigheid in het lab. Met gemak en zonder enige belemmering konden (koel)kasten geopend worden en waren allerlei stoffen te pakken. Vanuit veiligheidsoverwegingen (sommige stoffen kunnen al reageren als ermee geschud wordt of wanneer ze worden blootgesteld aan zonlicht, red.) is niets uit de labs meegenomen. Maar de mogelijkheid was er.

In de TU/e-instructie ‘Veilig werken in laboratoria’ wordt nadrukkelijk vermeld dat je onbekenden - ‘unauthorized personnel’ - in het lab dient aan te spreken. Ook moeten mensen die in het lab aan de slag willen gaan eerst een labtraining voltooien. Daarbij leren ze hoe je veilig werkt in het lab en alleen met die kennis en autorisatie mag je het lab betreden. Hier werd niet op gecontroleerd toen Cursor in de labs aanwezig was.

In de nota ‘Gevaarlijke stoffenbeleid’ van de TU/e staat dat blootstelling aan gevaarlijke stoffen moet worden vermeden bij mensen zonder vakinhoudelijke kennis of met toestemming om hiermee te mogen werken. Verder staat er dat het College van Bestuur verantwoordelijk is voor de uitvoering van dit beleid, maar dat het CvB die verantwoordelijkheid heeft belegd bij de faculteitsbesturen.

Veiligheidsvereisten

Dat er voor een lab waar studenten en wetenschappers werken met gevaarlijke stoffen, bepaalde veiligheidsvereisten noodzakelijk zijn, spreekt voor zich, maar er bestaan ook veiligheidsrisico’s die van buiten de universiteit kunnen komen.

In een verklaring die het College van Bestuur heeft doen toekomen aan Cursor en die hieronder integraal is terug te vinden, staat dat er 'al enige tijd beleid en voorstellen in de maak zijn voor structurele verbeteringen om onbevoegden te weren'. Volgens die verklaring komt er dit jaar onder andere 'een nieuw TU/e-beleid voor fysieke toegang tot terreinen, gebouwen en ruimten, met als doel gebruikers veilig en gecontroleerd toegang te verlenen'.

Contactverzoeken

Cursor heeft ruim voor de undercoveractie het faculteitsbestuur van CE&C uitgenodigd om over deze kwestie te praten. Dit, met de intentie om hen te informeren over de zorgen die er leefden bij de medewerker, zodat dit probleem kon worden aangepakt. Begin dit jaar is hier twee keer een mail over gestuurd, en in de tweede mail werd duidelijk vermeld dat het een veiligheidskwestie betrof. Deze beide contactverzoeken werden niet beantwoord. Op 9 maart werd een conceptversie van het artikel voorgelegd aan het faculteitsbestuur, met het verzoek om een reactie op wat er door Cursor was geconstateerd.

Maatregelen

Gistermiddag ontving Cursor een schriftelijke reactie van het College van Bestuur en het faculteitsbestuur, waarin het volgende wordt meegedeeld:

‘Wij hebben moeten constateren dat de beveiliging van de labruimtes van Helix niet voldoet. Dit vergt onmiddellijke maatregelen die zonder meer enige gewenning en ongemak met zich mee zullen brengen, aangezien ze per direct worden ingevoerd. Wij rekenen echter op begrip hiervoor, aangezien veiligheid een prioriteit is.

Vanaf donderdag 30 maart 7.00 uur zijn de gangen in gebouw Helix waaraan de labs liggen, ook overdag afgesloten en alleen nog toegankelijk met een geautoriseerde TU/e-pas. Deze extra toegangsbeperking dient om te voorkomen dat onbevoegden laboratoria in het gebouw kunnen betreden.

Studenten van de faculteiten Chemical Engineering & Chemistry (CE&C) en Biomedical Engineering (BME) hebben in het vervolg toegang van 7.00 tot 18.00 uur. Medewerkers van BME die in Helix moeten zijn en alle CE&C-medewerkers hebben ook toegang van 7.00 tot 18.00 uur. Alle medewerkers die al een avond- en/of weekendmachtiging op hun pas hadden, behouden die machtiging.

Daarnaast wordt de onbewaakte toegang via de loopbrug (die uitkomt op het gebouw Matrix) afgesloten. Toegang tot het gebouw verloopt alleen nog via de hoofdingang, waar wel toezicht is. Bezoekers kunnen indien nodig bij de receptie een pas krijgen en worden daarbij geregistreerd.

Verder zijn er al enige tijd beleid en voorstellen in de maak voor structurele verbeteringen om onbevoegden te weren. Dit jaar komt er onder andere een nieuw TU/e-beleid voor fysieke toegang tot terreinen, gebouwen en ruimten, met als doel gebruikers veilig en gecontroleerd toegang te verlenen.

Er is in Helix een uitgebreid, bestaand systeem van voorzieningen dat zorgt voor de veiligheid in dit gebouw, met zijn vele laboratoria. De gangen waaraan de labs liggen, zijn elk voorzien van een deur die buiten kantoortijden op slot is en alleen geopend kan worden door mensen met een TU/e-pasje met de juiste autorisatie. Binnen kantoortijden waren die deuren open met het oog op de bereikbaarheid van onderwijsruimtes en vergaderzalen die ook aan die gangen liggen.

Iedereen die in een lab in Helix gaat werken, krijgt verplicht een of meer trainingen gericht op veilig werken. Zonder veiligheidsinstructie is toegang tot de labs verboden. We beperken het risico op ongewenst bezoek daarnaast met sociale controle. Een belangrijke regel is dat labgebruikers onbekende personen aanspreken. We weten uit ervaring dat hiermee een groot deel van het risico wordt ondervangen. Er is een sterke veiligheidscultuur in Helix, met grote betrokkenheid, zoals verwacht mag worden bij mensen die werkzaam zijn in de scheikunde. Daarnaast hebben we een goed functionerend registratie- en monitoringsysteem (Lab Servant) waarmee we bijhouden welke chemicaliën besteld worden en waar deze zich bevinden. Er is verder jaarlijks een controle door de eigen milieudienst, waarop wordt toegezien door de gemeentelijke milieudienst.'

Corona en lockdown

Op de vraag van Cursor waarom de situatie niet eerder is aangepakt, schrijven het College van Bestuur en het faculteitsbestuur:

‘Eind 2020 is geconstateerd dat er een risico is in Helix t.a.v. toegang voor onbevoegden, en is het voornemen vastgelegd om dit aan te pakken. Dit was echter ten tijde van het hoogtepunt van de coronacrisis, toen het land in lockdown was, inclusief de TU/e. Dit aspect heeft daardoor niet de aandacht kunnen krijgen die het anders gehad zou hebben. We gaan dit nu, zoals beschreven, weer oppakken.’

Ook stelde Cursor de vraag waarom het nog drie weken - gerekend vanaf de datum waarop het faculteitsbestuur het conceptstuk kreeg voorgelegd - heeft geduurd om deze maatregelen te kunnen nemen. Dit was het antwoord daarop:

‘Het besluit om de toegang overdag te beperken, heeft gevolgen voor studenten en medewerkers van met name CE&C en BME, maar zeker ook voor andere faculteiten die gebruikmaken van Book my Space-ruimtes, experimentele faciliteiten of onderwijszalen in Helix. De beslissing vergde daarom grondige overweging en enige tijd, evenals een goed voorbereide implementatie.’