Medezeggenschap, een mooi woord dat impliceert dat je mee mag beslissen, maar wat doe je nou eigenlijk echt als je in de U-raad zit, of een ander medezeggenschapsorgaan zoals de Dienstraad of een faculteitsraad? Klabbers lacht: “We hebben een heel saaie taak: besturen controleren. Maar we kunnen en doen veel meer dan dat. We bepalen samen met de bestuurders het universiteitsbeleid. Maar ook de controlerende taak is en blijft belangrijk. Je ziet dat het soms misgaat en universiteiten zich niet aan de regels houden, ook de wettelijke. Daar kan een goede reden voor zijn, maar het is belangrijk om medezeggenschap te hebben om in zo’n geval de juiste vragen te stellen en te beoordelen hoe erg het is dat een bestuur niet precies de regels volgt.”

Voordat de lezer denkt dat hier wild-westtaferelen voorkomen heeft Klabbers een voorbeeld dat zijn statement verduidelijkt: “Faculteitsbesturen moeten een strategisch plan hebben voor hun faculteit. Dat hebben ze vast, maar wordt niet altijd schriftelijk vastgelegd en soms wordt het dan ook niet met de faculteitsraad gedeeld. Of kijk naar het aannamebeleid, daarin zijn veel regels van HR die je moet volgen. Er zijn voorbeelden waarbij men daarvan afwijkt, maar dan moet je daar wel verantwoording over afleggen, anders krijg je de kans op vriendjespolitiek en nepotisme. Dat kunnen wij proberen te controleren, mits bestuurders ons de benodigde info geven. Een belangrijke taak dus.”

Robert van der Drift, directeur bedrijfsvoering bij de faculteit Mathematics & Computer Science heeft hier wel eens eerder een heldere uitspraak over gedaan die Klabbers goed is bijgebleven: “Als jullie die benodigde informatie van de besturen niet krijgen, is controle ook niet mogelijk. De vraag is dan ook: als je als bestuur dingen doet die je moet achterhouden en daarover niet transparant kan zijn, moet je die dingen dan überhaupt wel doen?”

Tekort aan nieuwe kandidaten

Elk jaar zijn in de maand december de verkiezingen van de nieuwe leden voor de verschillende raden. De U-raad bestaat uit negen personeelsleden en eveneens negen studentenleden. In de faculteitsraad is het vijf/vijf. Als er zich net genoeg of niet genoeg kandidaten melden, zijn er geen verkiezingen en krijgen de kandidaten automatisch een zetel. Als er dan nog niet genoeg mensen zijn voor alle zetels, blijven die onbezet. Dat zou bij een vraag om instemming op een besluit negatieve gevolgen kunnen hebben. “Het is belangrijk om een goed functionerend controlerend orgaan te houden dat ook gesteund wordt door voldoende kiezers. Als we geen goede kandidaten hebben en/of kiezers geen bewuste keuze kunnen maken, krijgen we ook een minder goede controle op het bestuur. Een volle bezetting, inclusief reservelijst - ook raadsleden vallen soms uit of willen graag wisselen - is daarom essentieel. Als er precies evenveel kandidaten zijn als plekken of minder, zijn er geen verkiezingen, kunnen we ook niet kiezen, is er ook geen aandacht voor wie er in de raad komt en loopt de kwaliteit achteruit.”

“We zien de aanmeldingen teruglopen, ook bij studenten”, zegt Klabbers. Hij kan het weten: hij is al sinds 2010 in de medezeggenschap actief. “Een soort Erkennen & Waarderen voor medezeggenschap zou ik wel een goed idee vinden. Natuurlijk zijn er regelingen om je te ondersteunen als je de universiteitsraad in gaat, bijvoorbeeld dat de faculteit geld krijgt om voor een deel van jouw werk iemand anders in te zetten. Of je krijgt zelf een financiële compensatie. Maar in de praktijk zien we toch vooral dat die compensaties niet dekkend zijn voor het aantal uur dat nodig is om de taak goed uit te voeren. Terwijl de vergoeding voor bestuurders wel steeds groeit. Ik vind, als je zeggenschap compenseert, moet je medezeggenschap ook meecompenseren. De verantwoordelijkheden aan beide kanten zijn ook gewoon gegroeid.”

Inlevingsvermogen vereist

Klabbers is ooit persoonlijk gemotiveerd geraakt om in de medezeggenschap te gaan. “Ik heb zelf ook wel eens in een positie gezeten waarvan ik dacht ‘dit kan toch niet?!’. Mede daardoor vind ik opkomen voor rechten van anderen belangrijk. Op de universiteit leer je zelfstandig te denken en dat resulteert in individueel denken. We moeten ervoor waken daarin door te slaan en de ander uit het oog te verliezen.”

Is iedereen geschikt voor een functie in de medezeggenschap? “Je moet in ieder geval strategisch kunnen denken. Dus hoger dan alleen jezelf: je moet kunnen denken in het belang van de universiteit en de toekomst. Het is soms aantrekkelijk om in het verleden te blijven hangen, bijvoorbeeld als je het niet eens was met bepaalde beslissingen (om persoonlijke redenen). Maar in zo’n functie moet je je daar wel overheen kunnen zetten. En je moet je goed kunnen inleven in zowel de mensen die je representeert als in het bestuur dat je controleert.” Maar daar krijg je – hoe cliché ook – veel voor terug, zo glimlacht Klabbers. “Je kunt echt een verschil maken voor de mensen die je vertegenwoordigt. En je leert veel over de uni en hoe processen gaan. Maar je leert ook veel mensen kennen, iets dat vaak later nog van pas kan komen.”

Trots

Klabbers: “Onlangs hadden we als delegatie van de UR (studenten en docent, red.) gesprek met de decanen van vier verschillende faculteiten over social safety. Dat is belangrijk want docenten onder hoge werkdruk kunnen ook een verkeerde sfeer voor studenten creëren. Iets dat we moeten aankaarten bij de faculteiten.” Klabbers is trots op wat hij en zijn collega’s al bereikt hebben. “Kijk ook naar de studenten, die hebben sustainability op de prioriteitenlijst van het CvB gekregen. En wij als medewerkers zitten HR dicht op de huid rondom social safety en werkdruk. Dat is soms misschien niet leuk, maar dit topic is te belangrijk om los te laten.”

Geïnteresseerd geraakt voor een functie in de medezeggenschap? Je kunt Martijn Klabbers een berichtje sturen.