Een medisch proefschrift uit 2008, dat goeddeels bestond uit eerder gepubliceerde wetenschappelijke artikelen, kwam onder vuur te liggen. Twee artikelen zijn ingetrokken en bij twee andere staat een ‘expression of concern’, schrijft het universiteitsblad DUB. De onderzoeker zou data hebben gemanipuleerd en gefabriceerd.

De onderzoeker was niet in dienst van de universiteit en verkreeg de doctorstitel als ‘buitenpromovendus’. In augustus 2020 hoorde het Utrechtse bestuur van mogelijke problemen met het proefschrift, staat in een geanonimiseerde uitspraak van de Utrechtse commissie wetenschappelijke integriteit. Bijna een jaar later volgde een formele klacht tegen de onderzoeker.

Diep beledigd

Naar eigen zeggen werkt de onderzoeker sinds 1990 in de wetenschap en is hij hoogleraar. Nooit eerder zou hij van fraude zijn beschuldigd en hij voelt zich “diep beledigd”. De Utrechtse doctorsgraad was slechts voor de eer, stelt hij.

De ruwe data waarop hij zijn artikelen zou hebben gebaseerd, zijn niet meer te achterhalen. Ze zijn niet elektronisch opgeslagen en dat hoefde destijds ook nog niet, is het verweer. De beklaagde trekt overigens de motieven van de klager in twijfel, die een persoonlijke wrok tegen hem zou koesteren.

Maar de universiteit is niet overtuigd en neemt de ongebruikelijke stap om de doctorstitel in te trekken. Het bestuur stort de promotiebonus van 93 duizend euro terug naar het ministerie van Onderwijs, staat in een verklaring. “Ook hebben we ons afgevraagd hoe dit heeft kunnen gebeuren”, zegt rector Henk Kummeling daarin.

Elders verkregen data

In die tijd kon een buitenpromovendus “op basis van elders verkregen data en een reeks artikelen in peer-reviewed tijdschriften” aan de universiteit promoveren, zonder veel betrokkenheid van de promotor en copromotoren bij de totstandkoming ervan, schrijft de universiteit. “Nu is dat niet meer het geval.”

Want buitenpromovendi moeten nu minstens drie jaar voor hun promotie zijn aangemeld en er worden afspraken gemaakt over opleiding en begeleiding. Ook wordt hun voortgang beter bijgehouden. Kummeling: “We willen dit soort ondeugdelijke promoties niet hebben. In geen enkel vakgebied.”