- De universiteit
- 03/02/2023
Waar ligt de grens van groei voor Eindhoven?
De TU/e heeft recentelijk aangekondigd weer te willen gaan groeien en op een behoorlijke schaal: op termijn van 13.000 naar 21.000 studenten en van 3.600 naar 6.400 voltijdbanen. Ook het bedrijfsleven in de regio groeit. Waar moeten al die mensen wonen? Kan Eindhoven hier nog tegenop bouwen, en gaat dat niet ten koste van de leefbaarheid? Cursor sprak hierover met Mieke Verhees, wethouder Wonen, Wijken, Ruimte en Dienstverlening.
De regio staat onder druk wat betreft huisvesting, dat is tegenwoordig al geen nieuws meer. Maar onlangs werd duidelijk dat de woningmarkt in Eindhoven veel minder snel afkoelt dan in andere grote steden in Nederland. Van de tien grootste gemeenten in Nederland groeide Eindhoven qua inwoneraantal vorig jaar het hardst. Per 100 woningen zijn er 109 woningzoekenden. "Als starter is het moeilijk om een huis te kopen", zegt makelaar Rieks van den Berg in de podcast 5 Dagen.
Uit de raadsvergadering van de gemeente Eindhoven van 20 december bleek dat de lokale politiek de zorgen hierover ook op de radar had. Rutger Rauws presenteerde daar namens GroenLinks, Volt en PvdA een motie waarbij hij vroeg het studentenhuisvestingsconvenant aan te passen. Daarin staat de ambitie om in 2028 meer balans te hebben tussen vraag en aanbod op de woningmarkt en om dat te bereiken zou de gemeente met bouwpartijen 2.840 betaalbare woningen toevoegen. Maar met deze nieuw aangekondigde groei, gaat het tekort alleen maar oplopen. Daarom vroeg Rauws om het convenant te herijken met deze nieuwe groeicijfers.
U heeft dat bij die raadsvergadering toegezegd. Wanneer gaat die herijking plaatsvinden?
Verhees: “Het convenant wordt sowieso om de zoveel tijd herijkt. Het is goed dat we afspraken vastleggen met onderwijsinstellingen en corporaties in een convenant. Maar het is ook nodig om de behoefte aan kleine wooneenheden op te nemen in ons woonprogramma. Binnenkort komen we weer samen om dit te bespreken. Toch zijn hier ook externe actoren die van invloed kunnen zijn. Minister Robbert Dijkgraaf heeft onlangs gevraagd een pauze in te lassen met betrekking tot de werving van internationale studenten. Hij komt binnenkort met een definitief plan. Stel je voor dat hij zegt ‘het werven mag helemaal niet meer’, dan is dat ook weer een andere situatie voor de TU/e en voor ons. Op dat definitieve plan wil ik even wachten voordat we dit convenant herijken.”
De TU/e heeft een groeiambitie, de gemeente is er voor het algemene belang. Daar zit het spanningsveld
Stayrate verhogen
De TU/e stelt ook dat moet worden ingezet op het maximaliseren van de stayrate van haar afgestudeerden. Dat wil dus zeggen dat er niet alleen een toename is van (internationale) studenten, maar dat die ook moeten blijven na hun afstuderen. Dan moet er dus ruimte zijn voor doorstroming, terwijl het nu al knelt op de woningmarkt.
Hoe gaat u dat oplossen?
“We hebben een structurele stuurgroep studentenhuisvesting. Laat ik voorop stellen dat we heel blij zijn met al die (internationale) studenten die naar Eindhoven komen. We hebben te maken met flinke vergrijzing. De studenten maken de stad jeugdig, levendig en toekomstgericht. En natuurlijk dragen ze bij aan economische groei. Maar het moet allemaal wel passen. De TU/e heeft een groeiambitie, de gemeente is er voor het algemene belang. Daar zit het spanningsveld.”
Kan ASML een deel verhuizen?
Ziet u een verantwoordelijkheid voor een bedrijf als ASML en een instelling als de TU/e, ook al is het niet hun verantwoordelijkheid om zelf huizen te bouwen? Door hard te groeien en veel mensen naar de regio te halen vergroten ze de krapte.
“Als ASML of de TU/e willen groeien, groeien ze. Dat kan ik niet tegenhouden, onze invloed op de groei is beperkt.”
Wat denkt u van een dependance voor bijvoorbeeld ASML in Twente? Daar is meer ruimte, meer huisvesting en zijn meer banen ook welkom. Daarnaast is er al een technische universiteit.
"Ja, maar het verhuizen of een dependance openen is helaas niet zo simpel. Men is ook afhankelijk van het ecosysteem dat je niet zomaar meeneemt.”
Kan er genoeg worden bijgebouwd om de groei in deze regio te ondersteunen en daarnaast de leefbaarheid te behouden?
"Daar heb ik nog geen antwoord op. Als gemeente zijn we bezig met het Ontwikkelperspectief Eindhoven. Daarin proberen we verschillende groeiscenario’s uit te werken. Het is een opgave niet alleen voor de stad Eindhoven, maar voor de hele Metropool Regio Eindhoven. Voor internationals zijn afstanden sowieso minder beperkend omdat ze dat al gewend zijn.”
Ik kan best zorgen dat er morgen nog gebouwd wordt. Maar dan heb je een stad vol dure huizen waar niemand kan of wil wonen
Brede welvaart
Verhees zegt zeker ook aandacht te hebben voor de brede welvaart (een politieke term bedoeld als breder alternatief voor het BBP, red.). "Dat is ook zo als speerpunt benoemd in het bestuursakkoord. Wat doet de groei met zorg, onderwijs, voorzieningen en sociale cohesie? We hebben zelfs een stadsgezant op dit thema gezet.”
Toch blijft huisvesting een soort voorwaardelijke kern voor die brede welvaart. Daar heeft u invloed op. Hoe gaat u die gebruiken?
“Er zijn meer partners buiten de gemeente waar ik afhankelijk van ben en mijn invloed is beperkt. Maar waar ik een verschil kan maken, probeer ik dat te doen door processen te stroomlijnen en duidelijke kaders te bieden aan ontwikkelaars zodat zij sneller kunnen bouwen. We komen met een maatregelenpakket om waar mogelijk de productie van woningen in deze moeilijke markt op gang te houden.”
“Minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening probeert ook te versnellen, maar een bouwproject duurt gemiddeld tien jaar en dat zit vooral in de voorfase. Het bouwen zelf kan in één of twee jaar, zeker met innovatieve bouwmethoden. Maar feit is dat je altijd zult achterlopen met bouwen. Ik kan best zorgen dat er morgen nog gebouwd wordt. Maar dan heb je een stad vol dure huizen waar niemand kan of wil wonen. Ik blijf me inzetten voor de betaalbaarheid.”
In perspectief plaatsen
De wethouder wil wegblijven van polariserende discussies die soms gevoerd worden over het thema huisvesting. “We leven samen in deze stad en we moeten de ruimte die er is samen delen. We pakken daarvoor alle kansen. We bouwen nieuwe huizen en tijdelijke woonoplossingen en kijken wat er mogelijk is met bestaande (onbenutte) ruimte. Neem bijvoorbeeld de hospitaregeling die we onlangs in het leven hebben geroepen.”
“Daarnaast zijn corporaties bezig met beter benutten van de bestaande woningvoorraad, bijvoorbeeld door woningdelen. Maar ook voor ouderen speelt de vraag of ze willen verhuizen naar een kleinere woning, zodat hun grotere woning naar een gezin kan.”
Hoe zit het met ouderen die niet willen verhuizen omdat ze vaak al heel lang in de woning wonen en daardoor weinig huur betalen en bij een verhuizing fors meer gaan betalen? Die financiële prikkel houdt mensen dan tegen.
“Zeker, dat is ook een van de vraagstukken die we bespreken. Doorstroming creëert veel ruimte voor starters en studenten. Dus we onderzoeken hoe we senioren daar mee kunnen helpen. In tijden van crisis moet je alle mogelijkheden bekijken en daar op een onorthodoxe manier mee durven omgaan. We overleggen ook met de G4 – vier grootste steden van Nederland – om te kijken hoe andere steden dit oplossen. Maar daar zie ik dat de problematiek daar echt nog een tandje erger is. Dat is goed om het voor jezelf in perspectief te plaatsen. En tegelijk om op tijd in te grijpen zodat het hier niet zo erg hoeft te worden.”
Discussie