Straks mogen fixusopleidingen in het hoger onderwijs bij de toelating van nieuwe studenten weer gebruik maken van loting. Maar de Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel van minister Dijkgraaf aangepast, ondanks diens principiële bezwaren.

Loten is sinds 2017 niet meer mogelijk bij de toelating tot het hoger onderwijs: opleidingen mogen alleen nog maar selecteren op basis van talent en motivatie. Maar daar komt verandering in.

Want selectie werkt in het nadeel van allerlei groepen studenten, is de conclusie uit verschillende onderzoeken. Daarom zou je, met het oog op gelijke kansen, soms beter kunnen loten.

Vierde optie

Minister Dijkgraaf stelde drie opties voor: een blinde loting voor alle kandidaten, een gewogen loting (met hogere kansen voor de beste kandidaten) en loting na selectie van de beste kandidaten.

De Tweede Kamer wil een vierde optie: de beste kandidaten toelaten en de slechtste kandidaten afwijzen, zodat je kunt loten in de middengroep. Dan zouden er meer studenten op de ‘juiste plek’ terechtkomen.

Een amendement van die strekking werd ingediend door VVD, CDA en ChristenUnie samen met SGP en JA21. Het is dinsdagmiddag aangenomen.

Langer nadenken

Over het wetsvoorstel zelf is nog niet gestemd. Na dit amendement wil de PvdA even nadenken. Eigenlijk is de partij blij met de terugkeer van loting, maar misschien niet op deze manier. De stemming is uitgesteld tot volgende week.

Minister Dijkgraaf had een paar bezwaren. Er is helemaal geen middengroep, zei hij vorige week tijdens een debat. Je kunt de top wel selecteren, maar er is geen duidelijke staart. Bovendien vond hij het verkeerd om kandidaten met het juiste diploma af te wijzen: in principe zijn ze allemaal toelaatbaar.

De huidige selectieprocedures resulteren in een rangorde: als de hoogst geplaatste kandidaten alsnog afhaken, kan de rest in principe toegang krijgen. Dat wordt anders nu het amendement is aangenomen.

Onderbouwen

Tegelijkertijd moeten opleidingen straks onderbouwen “hoe de selectieprocedure past bij de inhoud van de opleiding, effectief is en gelijke kansen borgt”. Dat staat in een motie van D66 en VVD die eveneens is aangenomen.