Nieuw in Nederland: Nederlandse etiquette

Als je vanuit het buitenland naar Nederland komt om te studeren, komt er van alles op je af. Niet alleen een nieuwe opleiding, maar ook een compleet andere cultuur, taal en gebruiken. Wij maken je graag wegwijs in Nederland met een serie artikelen over typisch Nederlandse dingen. Deze keer leggen we je uit hoe het precies zit met de Nederlandse etiquetteregels.

door
foto Antonio_Diaz / iStock
Elkaar begroeten

De meest neutrale en voorkomende begroeting is de handdruk, bijvoorbeeld wanneer je voor het eerst met iemand kennismaakt. Mensen die je goed kent of lang niet hebt gezien, kun je ook drie kussen op de wang geven – eerst op de rechterwang, dan op de linker- en tot slot weer op de rechterwang. Wil je liever niet kussen? Steek dan als eerste duidelijk je hand uit. Sinds de coronapandemie hebben ‘corona-proof’ begroetingen ook aanzienlijk aan populariteit gewonnen. Zo is de elleboog, de ‘boks’ of een simpel knikje voor sommige mensen de nieuwe norm geworden. Ben je zelf eerder een knuffelaar? Een knuffel bij de begroeting is in Nederland voorbehouden aan familie, partners en intieme vrienden.

De rekening betalen

De rekening betalen in een restaurant of café kan wat ongemak met zich meebrengen. Nederlanders houden van splitten, er wordt tenslotte niet voor niets de uitdrukking ‘going Dutch’ gebruikt. Het is dan ook netjes om aan te bieden om in ieder geval jouw eigen deel te betalen wanneer de rekening op tafel komt. Betaalt de ander de hele rekening zonder expliciet te zeggen dat je getrakteerd wordt? Wees dan niet te snel met uitgebreid bedanken, er is namelijk een grote kans dat je later een Tikkie krijgt, oftewel een betaalverzoek verstuurd via de gelijknamige app en een gebruikelijke manier om de rekening later alsnog te splitten.

Directheid

Nederlanders staan bekend om hun enorme directheid. Een ja is een ja en een nee is een nee. En als ze het niet met je eens zijn of kritiek hebben, dan winden ze er ook niet bepaald doekjes om. Op sommige mensen kan dit overkomen als onbeleefd, iemand kan er zelfs van schrikken of zich gekwetst voelen. Probeer in gedachten te houden dat het meestal niet zo bedoeld en niet persoonlijk is. Nederlanders zijn gewoon heel eerlijk en zeggen graag waar het op staat. Het kan even wennen zijn, maar het voordeel daarvan is dat je precies weet waar je aan toe bent en dat je zelf niet om de hete brij heen hoeft te draaien, want gewoon open en eerlijk zijn wordt het meest gewaardeerd.

De voornaam gebruiken

Nederlanders zijn in vergelijking met sommige andere culturen redelijk informeel en er heerst geen strenge hiërarchie gebaseerd op de gender, leeftijd of functie die speciale omgangsvormen vereist. Zo is iemand aanspreken met de academische titel of achternaam heel formeel en niet zo gebruikelijk. De meeste mensen vinden het snel goed als je hun voornaam gebruikt, ook al zijn ze ouder of bekleden ze een hogere positie. Als student kun je docenten altijd aanspreken met ‘mevrouw’ of ‘meneer’ als je ze nog niet zo goed kent. Als je twijfelt, kun je altijd vragen hoe iemand het liefst aangesproken wil worden.

Een afspraak plannen

Nederlanders plannen graag hun afspraken ruim van tevoren en hebben meestal maar beperkt ruimte voor spontane uitnodigingen, dus houd daar rekening mee. De meeste mensen moeten er echt hun agenda bij pakken om te kijken wanneer ze tijd hebben. Wil je iemand uitnodigen op jouw feestje? Dan kun je dat beter op tijd doen, want veel mensen leggen hun weekendplannen hele weken tot maanden van tevoren vast. Als je een afspraak hebt gepland, dan staat dat echt vast. Zonder een goede reden kort van tevoren afzeggen wordt niet gewaardeerd. Ook te laat komen is uit den boze; de meeste Nederlanders vinden ‘fashionably late’ allesbehalve ‘fashionable’.

Verjaardag vieren

Wie jarig is, trakteert vaak familie, vrienden en collega’s op iets lekkers zoals gebak of taart. De jarige kun je feliciteren met een handdruk of drie zoenen (het laatste is bij mannen onderling vrij ongebruikelijk). Een bijzonder detail is dat je niet alleen de jarige feliciteert, maar ook zijn of haar partner en directe familie. Dus zegt iemand dat zijn vrouw of moeder jarig is? Dan kun je hem gerust feliciteren. Word je uitgenodigd bij de jarige thuis, dan zul je misschien de traditionele Nederlandse ‘kringverjaardag’ meemaken waarbij alle gasten in een kring zitten in de woonkamer of in de tuin. Neem een cadeautje mee en vergeet niet ook de familie en partner van de jarige te feliciteren. Verwacht geen groot feestmaal, want vaak worden er alleen taart en wat kleine snacks geserveerd.

Lunchen

Terwijl in veel andere landen een warme lunch wordt geserveerd, lunchen de meeste Nederlanders tussen de middag met zelfgemaakte boterhammen. Pas ’s avonds schuiven ze thuis aan voor de warme maaltijd, meestal rond 18 uur. Als je iemand ziet eten, is het beleefd om ‘Eet smakelijk!’ (‘Enjoy your meal’) te zeggen, vooral wanneer je een ruimte betreedt waar een groep mensen zit te eten. Maak je mond vooral snel schoon en vergeet niet te bedanken wanneer iemand dit tegen jou zegt (ietwat onhandig, maar het is in ieder geval goed bedoeld).

Op visite

Ga liever niet zomaar bij een Nederlander op visite, maar alleen als je uitgenodigd bent. Ga je toch spontaan aanbellen, doe dat zeker niet rond 18 uur, want dan zitten de meeste mensen aan hun warme avondeten en willen niet gestoord worden. Kom je bij iemand over de vloer, dan kun je vaak gewoon je schoenen aanhouden. Wacht op de instructies of vraag het voordat je je schoenen uit gaat trekken. Ga er niet zomaar van uit dat je mag blijven eten, tenzij je daar expliciet voor uitgenodigd bent. In dat geval is het beleefd om een kleine attentie mee te nemen, zoals een doosje bonbons, een bosje bloemen of een fles wijn. Je hoeft als gast niet af te ruimen of af te wassen, maar je kunt het altijd aanbieden. Heb je zelf mensen op visite? Dan is een kopje koffie of thee het minimale dat je je gasten hoort aan te bieden.  

Deel dit artikel