Het was schrikken voor een oud-student die van België naar Nederland terugverhuisde. Hij bleek een forse studieschuld te hebben. Waarschuwingsbrieven van de Dienst Uitvoering Onderwijs hadden hem nooit bereikt.

Als je binnen tien jaar afstudeert, worden de basisbeurs, ov-studentenkaart en aanvullende beurs omgezet in een gift. Wie geen diploma behaalt, moet alles terugbetalen. Binnen Nederland gaat dat allemaal automatisch.

Buitenland

Maar dat ligt anders voor studenten in het buitenland. Zij moeten een kopie van hun diploma aan DUO opsturen. Als ze dat vergeten, moeten ze hun schuld alsnog terugbetalen – ook al waren ze op tijd klaar met hun studie. Het is een vergissing die hun duizenden euro’s kan kosten.

Hoe vaak komt dat voor, vroeg GroenLinks aan minister Dijkgraaf. Naar schatting 25 keer per jaar, is het antwoord. Minister Dijkgraaf valt de Dienst Uitvoering Onderwijs niet af, maar gaat wel kijken of het anders kan. “Casuïstiek uit de praktijk helpt ons om knelpunten te identificeren”, zegt hij. “Dat geldt ook voor deze casus, die ons laat nadenken over de termijnen in onze wetgeving.”

De terugverhuisde student stapte naar de rechter, maar kreeg ongelijk. Hij moest het diploma eigenlijk binnen drie maanden opsturen en DUO hanteert in de praktijk een termijn van vijf jaar. Dat moet genoeg zijn, vindt de rechter, dus nu komen de gevolgen voor zijn eigen rekening. De student is in hoger beroep gegaan.

Twijfel

Ook de minister twijfelt kennelijk aan die lijn. “Ik ben voornemens om een onderzoek te doen naar de verschillende termijnen in de wet en of die nog passen bij hoe we nu naar onze burgers kijken en hun doenvermogen.”

Kan DUO geen gebruik maken van de hardheidsclausule, wilde GroenLinks ook weten. Want eigenlijk heeft deze student gewoon gedaan wat de overheid van hem verlangde: binnen redelijke termijn een diploma behalen.

Dat is “theoretisch mogelijk”, bevestigt Dijkgraaf, maar alleen als “de specifieke situatie leidt tot onevenredige effecten voor de burger”. De rechtbank zag geen reden voor het gebruik van de hardheidsclausule, voegt hij eraan toe.

Overleg

Maar een beetje vreemd blijft het wel, klinkt in zijn antwoord door. Hij blijft in overleg met DUO over de toepassing van regels. “Gezamenlijk worden casussen besproken”, antwoordt hij aan GroenLinks. Zulk overleg kan verschillende uitkomsten hebben. Soms moet de regelgeving worden aangepast, en soms is de situatie zo uitzonderlijk dat er maatwerk moet worden geboden.