Volgens de voorwaarden van het Chinese staatsbeursprogramma China Scholarship Council (CSC) moeten Chinese promovendi de lijn van de communistische partij onderschrijven. Als er twijfel bestaat over de politieke ideologie van een kandidaat dan kan deze ook ondervraagd worden. Verder moeten promovendi verplicht terug naar China als ze hun onderzoek hebben afgerond.

Goedkoop

Nederlandse universiteiten verwelkomden deze beurspromovendi maar al te graag. Dankzij de externe financiering zijn CSC-promovendi goedkoop voor universiteiten. Bij elk succesvol proefschrift krijgen de instellingen van de Nederlandse overheid ook nog de reguliere promotiebonus van zo’n tachtigduizend euro.

Ook op de site van de TU/e is een pagina te vinden die Chinese studenten attendeert op de mogelijkheid om met zo’n beurs in Eindhoven te starten met een promotie. Op die pagina worden ook de eisen vermeld waaraan een kandidaat dient te voldoen om te mogen beginnen, zoals een goede beheersing van het Engels en met de eerste promotor moet overeenstemming zijn bereikt over de inhoud van de promotie en de planning van het promotieproject. Marleen van Heusden, programmamanager International Affairs, laat weten dat op dit moment ongeveer tachtig CSC-beursalen werkzaam zijn aan de TU/e.

Geen vetpot

De CSC-beurs is geen vetpot. Folia, het nieuwsmedium van de Universiteit van Amsterdam, berichtte woensdag dat het beursbedrag vaak te karig is om in het levensonderhoud te voorzien en dat de UvA hun beurs aanvult. Op de TU/e-site staat daar in het Engels het volgende over: ‘Students who receive a scholarship are provided with a living allowance as prescribed by the Chinese Government for the term of the scholarship, return airfare to the Netherlands by the most economical route, student visa fees and the cost of health insurance for international students.’ Van Heusden zegt dat alles wat daar genoemd wordt, betaald moet worden uit de CSC-beurs en dat de TU/e die niet aanvult.

Groei

De aantallen Chinese promovendi in Nederland groeien al sinds de introductie van de CSC-beurs in 2007 van 100 naar ruim 800 Chinese beurspromovendi in 2019. Op de site van de TU/e wordt ook verwezen naar een zogeheten ‘PhD Workshop China 2022’. Die vindt sinds 2009 jaarlijks plaats, maar ook dit jaar wordt het weer online georganiseerd vanwege de coronapandemie. In de periode van 15 tot 24 november kunnen buitenlandse universiteiten en kennisinstellingen er hun promotieprogramma’s presenteren en ze kunnen potentiële kandidaten dan ook interviewen. Op de site staat ook dat CSC 'voorbereid' is om in 2022 de financiering van het programma op te schroeven tot 9500 promotiekandidaten, waarvan 5500 voor een 'Joint PhD Program' en 4000 voor een 'Full PhD Program'. 

Volgens Van Heusden hebben faculteiten van de TU/e in het verleden ook deelgenomen aan deze workshop. Ze weet niet of er dit jaar ook faculteiten aan deelnemen.

Kritiek

In mei bekritiseerden werknemers van de Erasmus Universiteit, waar 152 CSC-promovendi werken, de voorwaarden van het beursprogramma. De critici stelden in een anonieme brief aan het bestuur dat de beurzen “betaald worden door een regime dat de waarden en doelstellingen van de universiteit niet deelt”, “ondemocratisch is” en dat de partij “individuen en groepen in de samenleving onderdrukt op basis van hun godsdienst, etniciteit of politieke overtuigingen”.

Vorige week verduidelijkten CSC-promovendi aan Erasmus Magazine dat de omstreden regels in elk standaardcontract staan in China en slechts symbolisch bedoeld zijn. Die regels onderschrijven hoort erbij, maar je wordt er verder nooit naar gevraagd, stelden ze. Het Rotterdamse universiteitsbestuur heeft laten weten dat het in oktober een nieuwe checklist publiceert waarmee het de beurzen gaat toetsen.

Toenemend risico

De Erasmus Universiteit is waarschijnlijk niet de enige instelling die beursprogramma’s strenger gaat evalueren. In januari publiceerden het ministerie van Onderwijs en universiteitenvereniging UNL met andere betrokken onderzoeksinstellingen een nationale leidraad kennisveiligheid. Daarin staan bindende afspraken tussen universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstituten over onder andere de beursprogramma’s. Zo moet elke instelling de risico’s daarvan in kaart brengen zodat er “bijgestuurd kan worden wanneer de financiering van slechts één financier komt”.