Ook de academische ziekenhuizen, onderzoeksfinancier NWO en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen zetten hun naam onder de Agreement on reforming research assessment, staat in een persbericht.

Het akkoord is de voorlopige uitkomst van een Europese poging om een andere blik op onderzoek te ontwikkelen. Het Nederlandse streven naar een nieuwe manier van ‘erkennen en waarderen’ ligt in dezelfde lijn.

Er moet volgens dit akkoord bijvoorbeeld meer waardering komen voor werkzaamheden rondom het onderzoek, zoals lesgeven, data delen, leiding geven en zorgen dat de samenleving de vruchten van het onderzoek kan plukken.

Kwalitatief

Verder zou de beoordeling van onderzoek vooral ‘kwalitatief’ moeten zijn, waarbij harde cijfers hooguit ter ondersteuning kunnen dienen. De vraag zou dus niet moeten zijn hoeveel publicaties in respectabele tijdschriften iemand op zijn naam heeft staan, maar wat het onderzoek eigenlijk behelst.

Het zal Nederlandse onderzoekers inmiddels bekend in de oren klinken, net als de opmerking dat deze nieuwe manier van kijken invloed moet hebben op de werving en de mogelijke loopbanen van onderzoekers en medewerkers. Er zijn allerlei belangrijke dingen waar je goed in kunt zijn, is de gedachte, dus daarin moet je ook een carrière kunnen opbouwen.

Ook moet er iets veranderen in de selectie van onderzoeksvoorstellen die financiering krijgen, menen de makers. Niet alleen moet het waarborgen van wetenschappelijk integriteit beloond worden, ook moeten gelijke kansen en diversiteit een rol spelen bij de beoordeling van onderzoeksgroepen.

350 organisaties

Het document is tot stand gekomen na een consultatie van ruim 350 organisaties in veertig landen, schrijft de Europese universiteitenvereniging EUA. De makers gaan een ‘coalition of willing organisations’ vormen, waarin ze ervaringen gaan uitwisselen en gaan samenwerken om de koerswijziging vorm te geven.

Het is nu nog niet bekend welke universiteiten en instanties uit het buitenland allemaal hun handtekening gaan zetten. De namen staan nog niet online.

Het akkoord lijkt op een verklaring van tien jaar geleden: de San Francisco Declaration on Research Assessment, afgekort DORA. Die is ondertekend door universiteiten en instanties uit de hele wereld, ook uit Nederland. De organisatie achter DORA verwelkomt het Europese initiatief, staat op de website.

Het streven naar zulke hervormingen begon in Nederland met de actiegroep ‘Science in Transition’ in 2013, die het wetenschappelijke systeem “gecorrumpeerd” noemde. Sinds 2019 is de term ‘erkennen en waarderen’ in zwang. Bestuurders en de overheid hebben het streven omarmd.

Er klinkt ook weleens kritiek. Het zou niet duidelijk zijn welke criteria in de plaats komen van de oude criteria. Zelfs voorstanders geven toe dat er nog veel uitgewerkt moet worden.