Het doel is studenten, docenten en onderzoekers meer rust en ruimte te geven. Een korter collegejaar geeft docenten en onderzoekers meer tijd voor onderzoek en verbetering van het onderwijs, schrijft de minister vandaag aan de Tweede Kamer. Studenten zouden er ook van profiteren, bijvoorbeeld doordat ze meer tijd hebben voor stages.

Het idee van een ‘slimmer academisch jaar’ komt van De Jonge Akademie, het genootschap van relatief jonge topwetenschappers dat verbonden is aan de KNAW. Uit een vergelijking met het buitenland zou blijken dat het Nederlandse studiejaar tot wel negen weken langer is dan elders in Europa. Het zou met name aan de universiteiten voor een hoge werkdruk zorgen.

Ook online

Het is nog niet bekend hoe de opleidingen het jaar gaan inkorten. Ze kunnen volgens Dijkgraaf onnodige overlap tussen onderdelen van het programma terugdringen of het aantal ‘tussentoetsen’ en herkansingen verminderen.

Ook interessant: kennelijk helpt de inzet van online onderwijs ook in het verkorten van het studiejaar. De minister meent althans dat instellingen roosters op een slimmere wijze kunnen inrichten en meer gebruik kunnen maken van online onderwijs.

De minister nodigt nu alle universiteiten en twee hogescholen uit om deel te nemen aan een van de pilots. Meerdere universiteiten zouden al interesse hebben getoond. Ze kunnen deelnemen met maximaal drie opleidingen in de periode van 2023 tot en met 2026.

“De Universiteit van Amsterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam zorgen voor het delen van kennis, monitoring en verantwoording”, staat in een persbericht dat het ministerie heeft verspreid. “Twee jaar na invoering wordt bekeken wat de eerste opbrengsten van de pilots zijn en of bijsturing wenselijk is.”

10 miljoen euro

De minister heeft tien miljoen euro voor de pilots uitgetrokken. “Voorop staat dat de pilots niet ten koste mogen gaan van onderwijskwaliteit, het eindniveau van studenten en de eindkwalificaties van de deelnemende opleiding”, staat erbij. Verder is het niet de bedoeling om hetzelfde aantal uren college in minder weken te plannen: het moeten er echt minder worden.

Studentenorganisatie ISO reageert afwachtend. “Het is positief als dit daadwerkelijk tot meer rust en ruimte leidt”, zegt voorzitter Terri van der Velde. “Die mogelijkheid moeten we met beide handen aangrijpen. Maar we hebben wel wat vragen. Wij zien bijvoorbeeld niet in hoe het begrenzen van het aantal herkansingen tot rust gaat leiden.”

Ook bij die nieuwe roosters plaatst het ISO vraagtekens. Misschien proppen de opleidingen straks alle lessen in minder weken, wat niet ‘slimmer’ zou zijn. Of misschien krijgen studenten straks minder onderwijs, wat de kwaliteit vast niet ten goede komt. “Met het schrappen van wat overlap ga je geen negen weken winnen”, zegt Van der Velde.

Het voorstel van De Jonge Akademie kreeg vorig jaar september een wisselende ontvangst. Behalve de studentenorganisaties reageerde bijvoorbeeld ook de vereniging van topdocenten, het Comeniusnetwerk, afwachtend. Vakbond AOb daarentegen was enthousiast.